Η Βαβυλώνα

Τον 7ο-6ο αιώνα π.Χ η Βαβυλώνα αποτελούσε μια από τις σπουδαιότερες πόλεις του κόσμου, με επιβλητικά τείχη και οικοδομήματα όπως τον πύργο της Βαβέλ (πρόκειται για ναό του Θεού Μπελ Μαρδούκ). Ωστόσο, τη μεγαλύτερη αίγλη, την απέκτησε κάτω από την κυριαρχία του βασιλιά Ναβουχοδονόσωρ Β και σε αυτόν αποδίδεται η κατασκευή όλων των γνωστών αρχιτεκτονημάτων της Βαβυλώνας.

Ο θρύλος των κήπων της Βαβυλώνας

Κατά το Βηρωσσό (ιερέα της ελληνιστικής εποχής που έγραψε την ιστορία της Βαβυλώνας στην ελληνική γλώσσα) οι κήποι κτίστηκαν περίπου το 600 π.Χ προς χάριν της γυναίκας του Ναβουχοδονόσωρ Β, Αμυίτις, Η Αμυίτης κατάγοντας από την Μηδία, μια χώρα με βουνά και έτσι όταν ήρθε στην επίπεδη Βαβυλώνα, μελαγχόλησε και αναπολούσε την πατρίδα της. Ο Ναβουχοδονόσωρ, για να ευχαριστήσει τη γυναίκα του εμπνεύστηκε την κατασκευή ενός τεχνητού βουνού, φυτεμένου με εξωτικά φυτά, μεγάλα δέντρα και ευωδιαστά λουλούδια.

Η αρχιτεκτονική των κήπων της Βαβυλώνας

Οι κήποι της Βαβυλώνας, δεν ήταν κρεμαστοί αλλά αποτελούσαν τα πεζούλια ενός βαθμιδωτού κτιρίου. Η βάση του κτιρίου ήταν 400Χ400 πόδια (περίπου 122Χ122 μέτρα) και το ύψος του 80 πόδια (25 μέτρα). Καθώς, το κτίριο ήταν βαθμιδωτό, δηλαδή ο κατώτερος όροφος ήταν μικρότερος στην κάτοψη από τον ανώτερο όροφο, δημιουργούνταν εξώστες (πεζούλια) που επέτρεπαν τη φύτευση δέντρων, λουλουδιών και φυτών.

Κάτω από τα φυτεμένα δώματα, είναι πιθανόν να υπήρχαν φωτεινές στοές, με θέα προς τους κήπους, κατάλληλες για περίπατο και χαλάρωση. Όσον αφορά στην αντοχή του κτιρίου, αυτή θα έπρεπε να είναι πολύ μεγάλη, προκειμένου να συγκρατεί τις μεγάλες πιέσεις από τα χώματα, το νερό και τις φυτεύσεις. Αξιοσημείωτο είναι ότι μερικά δέντρα έφταναν τα 15 μέτρα σε ύψος.

Το σύστημα άρδευσης

Το εκπληκτικότερο στοιχείο των κήπων της Βαβυλώνας, δεν ήταν η αντοχή του κτιρίου ή οι διαστάσεις του αλλά ο τρόπος που αρδεύονταν οι φυτεύσεις. Άλλωστε, στη Βαβυλώνα οι βροχές ήταν ελάχιστες και έτσι το νερό έπρεπε να συλλέγεται καθημερινά από τον ποταμό και να κατευθύνεται στην ανώτερη βαθμίδα του κτιρίου. Από την ανώτερη βαθμίδα, το νερό κατευθυνόταν προς τις χαμηλότερες βαθμίδες. Η άρδευση λοιπόν, δεν ήταν καθόλου απλή υπόθεση δεδομένου ότι κάθε μέρα έπρεπε να ανεβαίνουν περίπου 300 τόνοι νερού στην κορυφή του κτιρίου ενώ τίθεται και το ζήτημα της στεγανότητας των δεξαμενών νερού.

Ο ακριβής τρόπος που ανέβαινε το νερό στους κήπους δεν είναι γνωστός στους επιστήμονες και αρχαιολόγους και ακόμη αποτελεί πεδίο συζητήσεων και αντιπαραθέσεων. Μερικές απόψεις που έχουν αναφερθεί είναι η άρδευση με Shadoof ή με τη χρήση του κοχλία του Αρχιμήδη (ωστόσο ο Αρχιμήδης ανακάλυψε τον κοχλία αργότερα).

Το σύστημα άρδρευσης με Shadoof (πηγή εικόνας: wikipedia. org)

Ο κοχλίας του Αρχιμήδη ή υδρόβιδα ( (πηγή εικόνας: wikipedia. org)

Θρύλος ή πραγματικότητα;

Παρά τη φήμη των κήπων της Βαβυλώνας, η ύπαρξή τους δεν έχει επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα. Καταρχήν, δεν έχουν βρεθεί βαβυλωνιακά κείμενα που να επιβεβαιώνουν την ύπαρξή του έργου αυτού αλλά ούτε και αρχαιολογικά ευρήματα. Ο Ηρόδοτος επίσης δεν αναφέρει καθόλου το κτίσμα, ενώ αντίθετα περιγράφει με μεγάλη λεπτομέρεια άλλα κτίσματα της Βαβυλώνας, όπως τα ζιγκουράτ, τα τείχη, το παλάτι και άλλα. Όσον αφορά στο Βηρωσσό, πιθανολογείται ότι απέδωσε το έργο στον Ναβουχοδονόσορ για πολιτικούς λόγους.

Ωστόσο, οι κήποι της Βαβυλώνας αναφέρονται σε μια σειρά πηγών, κυρίως από την κλασσική και ρωμαϊκή αρχαιότητα (Στράβωνας, Διόδωρος ο Σικελιώτης, Κουίντος Κούρτιος Ρούφος, Φίλωνας του Βυζαντίου). Βέβαια, οι πηγές αυτές δεν αναφέρουν το Ναβουχοδονόσορ, ως τον εμπνευστή του έργου, αλλά γενικά ένα Ασσύριο ηγέτη. Αυτό σημαίνει ότι οι κήποι θα μπορούσαν να έχουν κατασκευαστεί σε άλλη πόλη της Μεσοποταμίας.

Αντίγραφο αναγλύφου από το παλάτι του Ashurbanipal στην πόλη Νινευί. Παρουσιάζει πολυτελείς κήπους, που αρδεύονται απο υδραγωγείο. Το ανάγλυφο αυτό, ενισχύει την άποψη κάποιων αρχαιολόγων που αναζητούν τους κήπους της Βαβυλώνας στη Νινευί και όχι στη Βαβυλώνα. (πηγή εικόνας: Wikipedia.org)

Οι αρχαιολόγοι, βασιζόμενοι σε διάφορα στοιχεία αλλά και αρχαιολογικά ευρήματα, πιθανολογούν ότι οι κήποι βρίσκονταν στη πόλη Νινευί στην αρχαία Ασσυρία, κτίστηκαν από τον βασιλιά Sennacherib δίπλα στο παλάτι του και αρδεύονταν από τον ποταμό Τίγρη. Μάλιστα, οι ιστορικοί του Μ. Αλέξανδρου που πέρασαν από την περιοχή, έγραψαν για την συγκεκριμένη κατασκευή αλλά τα κείμενα δε διασώθηκαν (υπάρχουν αναφορές άλλων ιστορικών για τα συγκεκριμένα κείμενα.

Τρισδιάστατη απεικόνιση των κήπων της Βαβυλώνας

{youtube}Ks1UW0y0L9A{/youtube}

Πηγές