Σε πολλές περιπτώσεις επιλέγουμε τη μεταφορά της κουζίνας σε άλλο χώρο του σπιτιού, π.χ δωμάτιο, γιατί ο αρχικός χώρος της δεν επαρκεί σήμερα.
Η κουζίνα περιλαμβάνει τρεις βασικές λειτουργίες: την αποθήκευση τροφίμων και σκευών, την προετοιμασία και το μαγείρεμα. Σήμερα επιπλέον των λειτουργιών αυτών και ανάλογα με το μέγεθος της κουζίνας περιλαμβάνονται και άλλες λειτουργίες, όπως το καθημερινό φαγητό και το καθιστικό.
Για μια λειτουργική κουζίνα κατά το σχεδιασμό επιδιώκουμε να ισχύει η αρχή του τριγώνου εργασίας, μία διαχρονική αρχή που αναπτύχθηκε κατά τη δεκαετία του 1940 από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Ιλινόις, που στηρίζεται σε μια πολύ απλή ιδέα. Η τοποθέτηση της κουζίνας/ φούρνου, του νεροχύτη και του ψυγείου σε θέσεις που να σχηματίζουν ένα ιδεατό τρίγωνο επιτρέπει όλα να είναι στη σωστή θέση, καθώς μειώνονται η μεταξύ τους απόσταση και η προσπάθεια για αποτελεσματική εργασία. Ωστόσο, οι αποστάσεις δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ μικρές για να μην υπάρχει συνωστισμός ούτε πολύ μεγάλες για να μην γίνεται κουραστικό περπάτημα μέσα στην κουζίνα. Ιδανικό μήκος για την κάθε πλευρά του τριγώνου είναι μεταξύ 1,20μ και 2,75μ, ενώ η περίμετρος του τριγώνου κυμαίνεται μεταξύ 3,90μ και 7,90μ.
Με την πάροδο του χρόνου όμως και καθώς άλλαξαν οι συνήθειες της ζωής, το ίδιο και η αντίληψη για την κουζίνα, οπότε η ιδέα του τριγώνου έγινε περισσότερο ευέλικτη, καθώς αφενός η κουζίνα εξελίχθηκε σε χώρο κοινωνικότητας του σπιτιού, αναπτύχθηκε η ιδέα της ανοιχτής κάτοψης (open plan design) και αφετέρου νέου τύπου συσκευές (φούρνος μικροκυμάτων) και οι διάφορες κουζινομηχανές που επεξεργάζονται τα τρόφιμα αποτελούν από μόνα τους περιοχές εργασίες μέσα στην κουζίνα.
Η κουζίνα μπορεί να αναπτυχθεί σε διάφορα σχήματα ανάλογα με το διαθέσιμο χώρο. Σε ένα στενό χώρο κατάλληλη επιλογή είναι η γραμμική κουζίνα, δηλ. τα ντουλάπια αναπτύσσονται αντικριστά κατά μήκος των δύο τοίχων εφόσον αφήνεται διάδρομος πλάτους 1,20μ που επιτρέπει άνοιγμα των ντουλαπιών και άνετη κίνηση στο χώρο.
Οι κουζίνες σε σχήμα Γ αποτελούν καλή επιλογή για την εφαρμογή του τριγώνου εργασίας. Απαιτεί προσοχή το γωνιακό ντουλάπι που χρειάζεται ειδικό μηχανισμό για να αξιοποιηθεί πλήρως. Υπάρχει επαρκής πάγκος εργασίας και χώρος αποθήκευσης τροφίμων και σκευών. Επίσης καλή επιλογή αποτελούν οι κουζίνες σε σχήμα Π με άφθονο χώρο αποθήκευσης και πάγκο εργασίας. Δημιουργούνται δύο γωνιακά ντουλάπια που πρέπει να εξοπλιστούν με κατάλληλους μηχανισμούς.
Σε μεγάλες κουζίνες η νησίδα αποτελεί χρήσιμη επιλογή, καθώς μπορεί να λειτουργήσει ως χώρος αποθήκευσης, χώρος προετοιμασίας φαγητού ή πάγκος φαγητού. Εναλλακτικά στη νησίδα μπορεί να τοποθετηθεί ο νιπτήρας ή ηλεκτρική κουζίνα.
Για μια λειτουργική και εργονομική κουζίνα υπάρχουν standard μεγέθη που πρέπει να ακολουθούμε ανεξάρτητα αν πρόκειται για τυποποιημένα υλικά ή κατασκευές κατά παραγγελία: το βάθος των κάτω (επιδαπέδιων) ντουλαπιών είναι 60εκ. και το ύψος τους κυμαίνεται μεταξύ 85εκ.-90εκ. ανάλογα με το ύψος του χρήστη, ενώ το πλάτος των πάνω ντουλαπιών είναι 30εκ. και το ύψος τους κυμαίνεται από 60εκ-90εκ. η απόσταση μεταξύ πάνω και κάτω ντουλαπιών επίσης κυμαίνεται μεταξύ 40εκ-60εκ ανάλογα με τον σχεδιασμό της κουζίνας. Τα πορτάκια των ντουλαπιών υπάρχουν σε τυποποιημένα πλάτη στο εμπόριο, αλλά κατασκευάζονται και κατά παραγγελία. Τα ψηλά ντουλάπια τοποθετούνται στα άκρα της κουζίνας για να μην εμποδίζεται η συνέχεια του πάγκου και η ροή εργασίας στην κουζίνα.
Σημαντική παράμετρος στο σχεδιασμό της κουζίνας, που πολλές φορές παραβλέπεται, είναι η ασφάλεια μέσα στο χώρο, ειδικά όταν υπάρχουν μικρά παιδιά στην οικογένεια. Οι στρογγυλεμένες ακμές του πάγκου εργασίας αποτρέπουν τα ατυχήματα. Επίσης προσέχουμε την αποθήκευση των μαχαιριών. Προβλέπουμε την τοποθέτηση τους σε συρτάρι, στο οποίο μπορούμε να τοποθετήσουμε κλειδαριά αντί να τα έχουμε σε βάση πάνω στον πάγκο.
Εκτός από την αισθητική η επιλογή των υλικών γίνεται με διάφορα κριτήρια, όπως το κόστος, η αντοχή και ο εύκολος καθαρισμός τους. Επιλέγουμε υλικά για τα ντουλάπια και τα πορτάκια τους, για τον πάγκο και την πλάτη της κουζίνας. Ο σκελετός των ντουλαπιών κατασκευάζεται συνήθως από μοριοσανίδα ή MDF επενδυμένα με μελαμίνη και για τα πορτάκια διατίθενται πολλά υλικά, όπως μασίφ ξύλο, βακελίτης, MDFεπενδυμένο ή με βαφή λάκας, High Gloss HPLκαι PVC. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία υλικών και για τον πάγκο της κουζίνας, όπως ξύλο, laminate, μάρμαρο/ γρανίτης, συνθετικά υλικά, χαλαζίας, inox, χαλαζιακό σκυρόδεμα, γυαλί. Η πλάτη της κουζίνας αποτελεί σημαντικό στοιχείο της, καθώς δίνει τον τόνο και καθορίζει το ύφος του. Τα υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι πλακίδια, ψηφίδες, inox, χαλαζίας, γυαλί, διάφορα συνθετικά υλικά και σε συνδυασμούς τους.
Λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω αρχές στο σχεδιασμό η κουζίνα μπορεί να γίνει παραγωγική και αποδοτική ανεξάρτητα από το μέγεθος της, προσφέροντας ένα περιβάλλον ευχάριστο για δουλειά, φαγητό και συναναστροφή.