γράφει η Αναστασία Καλτσά - Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε
Περισσότερο από ένα απλό στυλ σχεδιασμού, ο μινιμαλισμός απαιτεί ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Υπογραμμίζει ουσιαστικά τη μορφή και τη δομή.
Ενώ πολλοί άνθρωποι τείνουν να συνδέουν το μινιμαλισμό με τη ζωγραφική, το κίνημα αυτό συναντάται και στη δημιουργία μουσικών συνθέσεων, σε θεατρικές παραστάσεις ακόμη και στην εσωτερική διακόσμηση. Σε όλες τις περιπτώσεις ο μινιμαλισμός ορίζεται ως η εξάλειψη όλων των στοιχείων που θεωρούνται περιττά έτσι ώστε να επιτρέπεται η ανάδειξη των ουσιωδών χαρακτηριτικών.
Ο μινιμαλισμός και η επιρροή του σε διάφορες μορφές τέχνης:
Όσον αφορά τη ζωγραφική ο μινιμαλισμός φαίνεται να γεννήθηκε στις αρχές του αιώνα, στην εποχή του μοντερνισμού και να κέρδισε την μεγαλύτερη επιρροή του μετά το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Ενώ οι δυσφημιστές του μινιμαλισμού θεωρούν όταν από τα έργα απουσιάζει το βάθος και η έκταση, οι υποστηρικτές αυτής της μορφής τέχνης βλέπουν ότι τα έργα των μινιμαλιστών εστιάζουν στα βασικά στοιχεία χωρίς αυτά να "κρύβονται" από τα δευτερέυοντα στοιχεία.
Οι τέχνες του θεάματος επίσης έχουν χρησιμοποιήσει την ιδέα του μινιμαλισμού. Αντί να βασίζονται στην επεξεργασία των σκηνικών για να δώσουν την ατμόσφαιρα και το ύφος σε μία παράσταση, η κίνηση και η παρουσίαση των ηθοποιών είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό του χρόνου, της τοποθεσίας και της κατεύθυνσης του έργου. Αυτή η μινιμαλιστική προσέγγιση συχνά θεωρείται πρόκληση και "δώρο Θεού" για έναν ηθοποιό, καθώς αποτελεί ο ίδιος το ισχυρότερο μέσο για τη διαμόρφωση των εικόνων στο μυαλό του κοινού.
Ο μινιμαλισμός έχει επηρεάσει και άλλες μορφές τέχνης. Η μουσική, η λογοτεχνία και η αρχιτεκτονική, όλες περιέχουν παραδείγματα επιρροής του μινιμαλισμού. Ουσιαστικά, οποιοδήποτε περιβάλλον που διατηρείται σε μια κατάσταση απλή, που περιέχει μόνο τα βασικά στοιχεία και είναι απαλλαγμένο από διακοσμητικά στοιχεία μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει μινιμαλιστικό χαρακτήρα.
Ιστορία του μινιμαλισμού
Ο όρος μινιμαλισμός χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον David Burlyuk σε έναν κατάλογο έκθεσης για τα έργα ζωγραφικής του John Graham στη στοά Dudensing στη Νέα Υόρκη το 1929.
Ο μινιμαλισμός μπορεί να ανιχνευθεί από τον 18ο αιώνα όταν ο Goethe κατασκεύασε ένα Alatar καλής τύχης το οποίο το αποτελούσαν ένας κύβος και μία σφαίρα από πέτρες. Επιπλέον στη δεκαετία του ’20 καλλιτέχνες όπως ο Malevich και ο Duchamp δημιούργησαν έργα που παρέπεμπαν σε μινιμαλιστικές προθέσεις.
Ο μινιμαλισμός προέκυψε ως μία αντίδραση ενάντια στην υπερβολική ποσότητα και αλαζονεία του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, έχει επιρροές από την Pop Art, τον κυβισμό και την Land Art λόγω της χρήσης των απλών μορφών. Επίσης εμπνεύστηκε και από τους Ρώσους Suprematists όπως ο Kasimir Malevich.
Ο μινιμαλισμός είναι μία κίνηση που γεννήθηκε στην Αμερική και προήλθε κυρίως από την δουλειά του Frank Stella του οποίου οι μαύροι πίνακες εκτέθηκαν πρώτη φορά στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στην Νέα Υόρκη το 1959 και ενέπνευσαν πολλούς καλλιτέχνες να απορρίψουν την εκφραστική τέχνη του παρελθόντος. Παρόλο που δεν ήταν ποτέ μία οργανωμένη κίνηση η μινιμαλιστική τέχνη έγινε κυρίαρχη στην γλυπτική αν και υπάρχουν και πολλοί μινιμαλιστικοί ζωγράφοι. Η έκθεση που έγινε στην Νέα Υόρκη το 1966 και είχε τον τίτλο “Primary Structures” ήταν ένα γεγονός-κλειδί στην ιστορία της κίνησης.
Μερικά αντιπροσωπευτικά μινιμαλιστικά έργα:
- H εκκλησία του Φωτός στην Οσάκα και το μικροσκοπικό Azuma House του Tadao Ando.
- H παλιά κατοικία του σκηνοθέτη Gary Tarn στο Νοτινγκ Χιλ του Λονδίνου και η κατοικία Neuendorf στη Μαγιόρκα, από τον John Pawson.
- To μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Τορίνο που δημιουργήθηκαν από τον Claudio Silvestrin
- To μονόχωρο διαμέρισμα του Kanye West στο Μανχάταν το οποίο ανέλαβε να διακοσμήσει εσωτερικά ο Claudio Silvestrin.
- Το γυάλινο Farnsworth House του Ludwig Mies van der Rohe, το οποίο χτίστηκε στο Plano του Illinois το 1951 και είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο ριζικά μινιμαλιστικά σπίτια που σχεδιάστηκαν ποτέ.
Εκπρόσωποι του μινιμαλισμού:
Μερικοί από τους διασημότερους μινιμαλιστές είναι ο Dan Flavin, ο Carl Andre, ο Donald Judd και ο Sol LeWitt, οι ζωγράφοι Ellsworth Kelly και Frank Stella, οι αρχιτέκτονες John Pawson και Ludwig Mies van der Rohe.
Οι μινιμαλιστικοί καλλιτέχνες ήθελαν οι θεατές τους να δουν τη δουλειά τους χωρίς να αποσπάται η προσοχή από τη σύνθεση, το θέμα και τα άλλα στοιχεία της παραδοσιακής εργασίας. Το μέσο και τα υλικά της εργασίας ήταν η πραγματικότητα του έργου.
Οι μινιμαλιστές απέρριψαν την ιδέα ότι η τέχνη πρέπει να απεικονίσει την προσωπική έκφραση του δημιουργού. Μάλλον οι καλλιτέχνες θεώρησαν ότι η προσωπική αντίδραση του θεατή στο έργο τους ήταν εξαιρετικά σημαντική και προσπάθησαν έτσι να αποβάλουν την παρουσία του δημιουργού από την εργασία τους.
Ο μινιμαλισμός εξέτασε τη φύση της τέχνης και της θέσης της στην κοινωνία. Αν και μερικοί έκριναν τη μινιμαλιστική τέχνη ως απρόσιτη και άγονη, άλλοι είδαν την επαναστατική έννοια της καθαρής καλαισθησίας και της ισχυρής επιρροής που η μινιμαλιστική θεωρία είχε στη μεταμοντέρνα τέχνη.
