Η παραδοσιακή ή λαϊκή ή ανώνυμη αρχιτεκτονική διαμορφώθηκε από τη μια γενιά στην άλλη. Η κατασκευή των κατοικιών γίνονταν είτε από έμπειρα συνεργία είτε από τον ίδιο τον ιδιοκτήτη. Η εργασία ήταν κατά βάση χειρονακτική και οι κατασκευαστικές τεχνικές βασίζονταν στη συλλογική εμπειρία και στη γνώση που μεταφέρονταν από τη μια γενιά στην άλλη.
Το κτίσμα ήταν προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις του τόπου (κλίσεις εδάφους, κλιματολογικά χαρακτηριστικά, προσανατολισμός, κλπ) αλλά και αντανακλούσε το κοινωνικο-ιστορικό περιβάλλον του συγκεκριμένου τόπου. Το μεγαλύτερο ποσοστό των υλικών που χρησιμοποιούνταν προέρχονταν από την εγγύς περιοχή.
Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική στην Ελλάδα παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία και είναι δύσκολο να κατηγοριοποιηθεί σε ενότητες. Ωστόσο, θα μπορούσαν να διακριθούν τρεις βασικές ενότητες.
Η κατοικία των πεδινών περιοχών είχε πολύ απλή μορφή. Ήταν μονόχωρη και στο ίδιο δωμάτιο συμβίωναν άνθρωποι, ζώα, φυλάσσονταν τα αγροτικά προϊόντα, κλπ.
Σταδιακά προστέθηκαν ένας στεγασμένος, υπαίθριος χώρος μπροστά από την είσοδο καθώς και διάφοροι βοηθητικοί χώροι στην αυλή, όπως αποθήκες και στάβλοι.
Η κατοικία στην ορεινή Ελλάδα είναι συνήθως πολυώροφη. Οι αρχοντικές κατοικίες ή νοικοκυρόσπιτα περιλαμβάνουν συνήθως τρία επίπεδα. Στο ισόγειο βρίσκονται οι χώροι εργασίας, οι αποθήκες, οι χώροι φύλαξης ζώων. Στους ορόφους βρίσκονται οι χώροι ύπνου, διημέρευσης, υποδοχής των ξένων, κλπ. Συνήθως το μεσοπάτωμα χρησιμοποιούνταν ως κατοικία το χειμώνα καθώς οι παχύς, πέτρινοι τοίχοι διατηρούσαν τους εσωτερικούς χώρους ζεστούς. Ο τελευταίος όροφος με τους λεπτούς τοίχους (τσατμάδες) και τα μεγάλα παράθυρα χρησιμοποιούνταν για τη διαμονή της οικογένειες κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών.
Η ορεινή κατοικία χαρακτηρίζεται από εσωστρέφεια που οφείλεται και στις ανάγκες προστασίας και άμυνας από διάφορους εχθρούς. Στο ισόγειο για παράδειγμα υπάρχουν μικρά ανοίγματα ενώ σε πολλά παραδείγματα υπάρχουν και πολεμίστρες.
Η κατοικία στη νησιωτική Ελλάδα παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία και είναι δύσκολο να ομαδοποιηθεί σε μια ενιαία κατηγορία. Ωστόσο, κοινό στοιχείο στις περισσότερες νησιωτικές κατοικίες είναι η αυλή. Η αυλή αποτελεί στην ουσία προέκταση του εσωτερικού της κατοικίας, αφού πολλές λειτουργίες όπως το μαγείρεμα, το πλύσιμο, η ανάπαυση, η υποδοχή, το φαγητό γίνονταν στην υπαίθρια αυλή.