Εμφάνιση άρθρων βάσει ετικέτας: αντίκες

Art Deco: ένα στυλ πέρα από τα όρια, ένας κόσμος πολυτέλειας και ουτοπίας, η χρυσή εποχή του ’20 και του ’30. Ο όρος φαντασιώνει πλήθος ρομαντικές εικόνες: ο ήχος από κρυστάλλινα ποτήρια κοκτέιλ ανακατωμένος με τη βραχνάδα μιας τζαζ μπάντας σε μεγαλόπρεπα διακοσμημένες αίθουσες χορού, η Αμερικανίδα χορεύτρια Josephine Baker να παρουσιάζει, στο Παρίσι φυσικά, τον «Άγριο Χορό» με την ερωτική συνένωση πρωτόγονων και ευγενών στοιχείων και το κοινό να την αποθεώνει.Ένα ζεστό βράδυ του καλοκαιριού του 1930 έξω από ένα θέατρο του Παρισιού η Josephine μέσα στο υψηλής ραπτικής Vionnet φόρεμα της παρέα με το τσιτά της πηδά στην απαστράπτουσα ασημόλευκη Rolls Royce. Στη συνέχεια αποχωρούν με στυλ και ταχύτητα μέσα στο πνεύμα των καιρών της εποχής Art Deco.

Το γενικότερο ιστορικό, κοινωνικό πλαίσιο

Στο ξημέρωμα του 20ου αιώνα, ο θάνατος της βασίλισσας Βικτώριας το 1901, σηματοδότησε το τέλος της βικτωριανής εποχής, από την άλλη πλευρά η τεχνολογία ανάγκασε το ρυθμό της ζωής να επιταχύνει. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε το 1911 και τότε η ζωή άλλαξε δραστικά. Ο ενθουσιασμός και η αισιοδοξία της μεσοπολεμικής Ευρώπης και της Αμερικής έδωσαν ζωή σ’ ένα νέο γοητευτικό και κομψό ύφος διακόσμησης για όλους, που δεν ήταν άλλο από την Art Deco, τη διακοσμητική τέχνη.

Η εποχή της Art Deco ήταν γεμάτη αντιθέσεις: η οικονομική ύφεση, οι κοινωνικές συγκρούσεις, οι πορείες πείνας, η πολιτική μάχη μεταξύ του κομμουνισμού και του φασισμού από τη μία πλευρά. Από την άλλη πλευρά η ηλεκτρική ενέργεια, τα τηλέφωνα που κατέκλυσαν τον κόσμο, τα υπερωκεάνια που διέσχιζαν τον Ατλαντικό, η πρώτη πτήση πάνω από τη Μάγχη, τα τρένα που όργωναν τις ηπείρους, καθώς η ταχύτητα έγινε το must της νέας εποχής. Ο ρόλος των γυναικών άλλαξε με τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Απόκτησαν το δικαίωμα ψήφου, πολλές έκοψαν κοντά τα μαλλιά τους, εμφανίστηκαν μακιγιαρισμένες σε δημόσιους χώρους. Άρχισαν να καπνίζουν και να οδηγούν αυτοκίνητα. Κόντρα σ’ αυτό το ταραγμένο και τραυματικό υπόβαθρο η Art Deco σφυρηλάτησε την ταυτότητα της.

Το καλλιτεχνικό ρέυμα Art Deco

Η Art Deco, γεννήθηκε το 1925 και αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής. Ο όρος Art Deco υιοθετήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1960, όταν το στυλ γνώρισε την πρώτη του αναβίωση. Προήλθε από τη συντόμευση του τίτλου της έκθεσης του1925 ‘Exposition Internationale des Arts Decoratifs Industriels et Modernes’ στο Παρίσι, σε μια προσπάθεια της Γαλλίας να αναδειχθεί κυρίαρχη, σε θέματα γούστου και προϊόντων πολυτελείας. Δεκαέξι εκατομμύρια πολίτες της Ευρώπης, συνέρρευσαν στην «πόλη του φωτός», ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της για να γιορτάσουν τη ζωή στον μοντέρνο κόσμο. Σήμερα με τον όρο Art Deco αναφερόμαστε σε ένα συνδυασμό στυλ από τις δεκαετίες του 1920 και 1930. Διάσημοι καλλιτέχνες συνέβαλλαν στον καθορισμό του στυλ, όπως ο Erté, o Adolphe Mouron (aka Cassandre) και η Tamara de Lempicka.

Η Art Deco κατέκλυσε την αρχιτεκτονική, το σχεδιασμό εσωτερικών χώρων, τη μόδα, τα έπιπλα, το σχέδιο υφάσματος και εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο, γιατί πρόσφερε διέξοδο για φυγή από την καθημερινότητα και ψευδαίσθηση πολυτελών απολαύσεων για όλους. Άντλησε έμπνευση από πολλές πηγές, χώρους και εποχές. Από το design, από στοιχεία παρμένα από το κίνημα του Art Nouveau από την υψηλή ραπτική και το Bauhaus.

"HotelEdenTagSmCrop" by Dafalias - Own work. Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons - link

Ενσωμάτωσε την αφαιρετικότητα και την απλούστευση των avant-gard κινημάτων τέχνης, του κυβισμού, του ρωσικού κονστροκτιβισμού και του ιταλικού φουτουρισμού. Οι επιρροές δεν είναι όλες σύγχρονες της. Η ανακάλυψη των θησαυρών του Τουταγχαμών το 1922, διέγειραν μια γοητεία για την Αρχαία Αίγυπτο, που μαζί με το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την Ανατολή, την Αφρική και τους πολιτισμούς των Μάγια και των Αζτέκων, αναγνωρίζεται στα χαρακτηριστικά του στυλ. Η αφομοίωση των τάσεων γινόταν πολύ εύκολα σχεδόν φυσικά.

Αυτή η συγχώνευση της ιστορίας και της μοντέρνας τέχνης έδωσε στην Art Deco το μοναδικό χαρακτήρα της. Τελικά, αυτός ο κόσμος της υπεραφθονίας, της ζωτικότητας και της ομορφιάς ήταν ένας κόσμος της φαντασίας, ένας κόσμος διαφυγής. Η Art Deco θεωρείται το στυλ της εκλεπτυσμένης φινέτσας. Δημιούργησε αντικείμενα πολυτελείας από ελεφαντοστούν και δέρμα καρχαρία αλλά και προϊόντα μαζικής παραγωγής από πλαστικό, καθρέπτη, αλουμίνιο.

Αξιοποιήθηκε στην υψηλή ραπτική, στο κόσμημα και στις διακοσμητικές τέχνες δημιουργώντας κατάλληλο σκηνικό για την πολυτελή χλιδάτη ζωή των πλουσίων της εποχής. Σχετίστηκε με εικόνες εξωτικών υλικών, jazz, αεροπλάνων, γυαλισμένων αυτοκινήτων. Η γραμμή της αναγνωρίστηκε σε υπερπολυτελή υπερωκεάνια και σε κομψά τρένα της Κράισλερ.

"1941 Packard 180 Formal Sedan". Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons - link

Μέσα από τα προϊόντα μαζικής παραγωγής και η μεσαία τάξη μπορούσε να απολαύσει το νέο στυλ στα καθημερινής χρήσης αντικείμενα, όπως τα επιτραπέζια σκεύη, τα ψυγεία, τα ραδιόφωνα Air-King, η ηλεκτρική σκούπα Electrolux, ακόμη και το μπουκάλι της coca cola, που σχεδιάστηκε από τον Raymond Loewy. Οι αφίσες και τα διαφημιστικά σποτ, οι γκλάμορους ταινίες του Χόλυγουντ, εισέβαλλαν στη ζωή των περισσοτέρων ανθρώπων, υπόσχοντας τους το όνειρο.

Το είδος των υλικών που χρησιμοποιούνται στην Art Deco είναι ανοξείδωτος χάλυβας, λάκα, αλουμίνιο, διακοσμημένο ξύλο, γυαλί, πλαστικό, δέρμα καρχαρία ακόμη και ζέβρας. Η χρήση αυτών των σκληρών, μεταλλικών υλικών αποθεώνει την εποχή των μηχανών.

Το Art Deco θεωρείται η νεωτεριστική απάντηση στο στυλ Art Nouveau που χαρακτηριστικό του είναι οι ρευστές φυσικές φόρμες. Η έκταση του Art Deco κυμαίνεται από το εξεζητημένο και το εξωτικό μέχριντα όρια του κιτς, από το σατέν και τις γούνες στο καλογυαλισμένο ξύλο και τις στιλπνές μαύρες λάκες. Πολυτελές και αεροδυναμικό, φαίνεται να αναδεικνύεται πέρα από αντίδραση στο Art Nouveau, αλλά και ως εξέλιξή του.

Διατηρεί τα ίδια κλασσικά και φυσικά μοτίβα, αλλά τα απλοποιεί ανάγοντας τα σε γεωμετρικά σχήματα, που εκφράζονται με παράλληλες ευθείες ή ζιγκ ζαγκ γραμμές. Ξεφορτώνεται το φλύαρο διάκοσμο και τα παστέλ χρώματα και στρέφεται στα μοντέρνα υλικά και τα τολμηρά χρώματα. Η χρήση της στιλπνής στυλιζαρισμένης φόρμας, η δυναμική απλότητα της γραμμής, η έκρηξη των ζωηρών χρωμάτων και τολμηρών γεωμετρικών σχημάτων είναι το σήμα κατατεθέν αυτού του στυλ.

"Municipal Auditorium art deco chandelier" by User:Charvex - Own work (Photo by author). Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons - link

Ο μοντερνισμός, μια περισσότερο διανοούμενη και αυστηρή εκδοχή του design αυτής της περιόδου, αποτέλεσε πρόσφατα το αντικείμενο μεγάλης συζήτησης. Εστιάζοντας στις απόψεις περί λειτουργικότητας και οικονομίας, ο μοντερνισμός μοιράζεται πολλές από τις στιλιστικές τάσεις της Art Deco, αλλά η Art Deco πέτυχε να αξιοποιήσει το εφήμερο και να του δώσει διάρκεια.

Η ευελιξία του νέου στυλ και η ιδιότητα του να προσφέρει προϊόντα διαφορετικής ποιότητας σε διαφορετικό είδος κοινού το βοήθησαν να αποφύγει την οικονομική ύφεση της εποχής (κραχ του ’29). Αντίθετα το εδραίωσαν στην θλιβερή καθημερινότητα των ανθρώπων καθώς τους πρόσφερε τρόπους απατηλής πολυτελούς ζωής πίσω από τις λαμπερές επιφάνειες των φθηνών υλικών.

Το 1941 η ανθρωπότητα οδηγήθηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε σηματοδοτείται το τέλος αυτού του παγκόσμιου στυλ με το μοντέρνο πνεύμα, που συνδέθηκε με την τεχνολογία, την πρόοδο, την αισιοδοξία, το ελεύθερο πνεύμα. Η κληρονομιά του, εντούτοις, είναι μια κληρονομιά μεγάλης ομορφιάς, τέχνης και φαντασίας.

Ερώτηση αναγνώστριας:

"Θέλω να διακοσμήσω την κρεβατοκάμαρα μου αλλά μου είναι πολύ δύσκολο λόγω των χρωμάτων.. Είναι σοφίτα με σκούρο χρώμα ξύλου και οι τοίχοι μπλε με πράσινο σαν πετρολ.. Και το κρεβάτι σιδερένιο. Πως μπορώ να το κάνω πιο ρομαντικό;"

Η απάντησή μας:

Το ρομαντικό στυλ είναι ένα προσωπικό και τρυφερό στυλ που αποπνέει οικειότητα και ζεστασιά.

Πως μπορείτε να δώσετε ένα τόνο ρομαντισμού στο δωματιό σας:

Καταρχήν, στο δωμάτιο δε θα πρέπει να υπάρχουν όργανα γυμναστικής, τηλεόραση, υπολογιστής, και γενικά ηλεκτρονικές συσκευές που παραπέμπουν στο άγχος της καθημερινότητας και της δουλειάς. Αν δεν μπορείτε να αποχωριστείτε την τηλεόραση, τότε φροντίστε να την "κρύψετε" σε κάποιο ντουλάπι που θα ανοίγει μόνο όταν θέλετε να την παρακολουθήσετε.

Το κρεβάτι: Στην κρεβατοκάμαρα, το σημείο του ύπνου είναι το πιο σημαντικό. Το κρεβάτι σας θα πρέπει να είναι πάντα στρωμένο, καθαρό και να μοιάζει με ένα αφράτο, χνουδωτό σύννεφο. Τοποθετήστε ως υπόστρωμα ένα απαλό πάπλωμα (για παράδειγμα από πούπουλα) καθώς και πολλά μαξιλάρια. Ιδανικά τα υφάσματα θα πρέπει να είναι φυσικά, όπως για παράδειγμα βαμβακερά.

Photo by Cobblestone & Vine - Search shabby-chic style bedroom pictures

Μια εξίσου ενδιαφέρουσα πρόταση για τα σεντόνια και τις μαξιλαροθήκες αποτελούν τα υφάσματα toile.

http://www.ballarddesigns.com/camille-toile-shams/linens-fabrics/bed-pillows/12278

Η χρωματική παλέτα: Το πετρόλ χρώμα είναι ένα δυναμικό και έντονο χρώμα που κυριαρχεί στο χώρο. Συνεπώς, όλα τα υπόλοιπα χρώματα (των υφασμάτων δηλαδή) θα πρέπει να είναι ουδέτερα και απαλά, όπως είναι για παράδειγμα το κρεμώδες λευκό, το ivory, το απαλό γαλάζιο, κλπ. Γενικά, θα πρέπει να επιλέξετε μονοχρωματικό σχήμα (δηλαδή αποχρώσεις του λευκού και ανοιχτές αποχρώσεις του πετρόλ και του γαλάζιου) και να αποφύγετε δυναμικά χρώματα όπως το κίτρινο και το κόκκινο

Παράθυρα, κουρτίνες: Αν η θέα από το παράθυρο είναι χαλαρωτική και το φυσικό φώς που εισέρχεται στο δωμάτιο απαλό τότε μπορείτε να επιλέξετε ημι-διάφανες και ανάλαφρες κουρτίνες. Αν αντίθετα η θέα είναι δυσάρεστη και το φώς του ήλιου δυνατό, τότε επιλέξτε αδιαφανείς κουρτίνες από βελούδο ή μετάξι.

http://tpbpn.com/windows-curtains/39/window-curtains-images/

Φωτισμός: Αποφύγετε τον έντονο φωτισμό που προέρχεται από ένα σημείο. Αντίθετα επιλέξτε διάχυτο και απαλό φωτισμό, τοποθετώντας φωτιστικά τραπεζιού ή απλίκες στον τοίχο. Επιλέξτε φωτιστικά με dimmer για να αυξομειώνεται η ένταση του φωτισμού. Ειδικά στη δική σας περίπτωσή σας, όπου έχετε ξύλινη στέγη μπορείτε να κρεμάσετε ένα κομψό πολυέλαιο.

http://www.fleamarkettrixie.com/2012/02/hello-everyone-its-mari-here-from.html

Προσθέστε ένα αντικείμενο αντίκα που θα παραπέμπει στο παρελθόν, όπως για παράδειγμα έναν καθρέφτη. Μπορείτε να τον κρεμάσετε από τον τοίχο ή να τον στερεώσετε στο δάπεδο (αν είναι μεγάλος).

Photo by Marcel Page Photography - Discover transitional bedroom design inspiration

Έπιπλα: Τα έπιπλα που ταιριάζουν στο ρομαντικό ύφος είναι τα μικρά, κομψά έπιπλα που παραπέμπουν στην Βικτωριακή εποχή. Η πατίνα των επιφανειών τους, είτε πρόκειται για ξύλινα είτε για μεταλλικά, προσθέτει ένα νοσταλγικό τόνο στην επίπλωση.

Photo by - Browse shabby-chic style bedroom ideas

Τοποθετήστε δίπλα από το κρεβάτι, ένα απαλό και ζεστό χαλί. Η αίσθηση στα πόδια σας όταν θα σηκώνεστε από το κρεβάτι θα είναι μοναδική.

Photo by M GRACE INTERIORS - Look for traditional bedroom design inspiration

Λουλούδια: Προσθέστε αποξηραμένα ή φυσικά λουλούδια ή ακόμα μια ταπετσαρία με φλοράλ σχέδιο.

Photo by Dreamy Whites - Look for shabby-chic style bedroom pictures

Τέλος, διατηρήστε το χώρο οργανωμένο και κυρίως μην τον παραφορτώνετε με αντικείμενα.

γράφει η Μαρία Κακουλίδου - Μηχανικός Ανακαίνισης και Αποκατάστασης Κτιρίων.

Επιστροφή στα ιδεώδη και τις αρχές της τέχνης και της αρχιτεκτονικής των κλασσικών χρόνων.

Ο Νεοκλασικισμός (1760-1840) στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Γαλλία από το τέλος του 18ου και τις δυο πρώτες δεκαετίες 19ου αιώνα. Πηγή έμπνευσης του Νεοκλασικισμού αποτέλεσαν τα ευρήματα από τις πρόσφατες ανασκαφές στην Πομπηία, μιας άριστα διατηρημένης αρχαίας ρωμαϊκής πόλης, με σπίτια πολύχρωμα και περίτεχνα διακοσμημένα με τοιχογραφίες.

Το διεθνές στυλ γεννήθηκε ως απάντηση στα περίκομψα και διακοσμητικά αυλικά αισθητικά ρεύματα του Μπαρόκ και του Ροκοκό. Η ανερχόμενη μεσαία κοινωνική τάξη αναζητεί νέα ηθικά και αισθητικά πρότυπα και βρίσκει ενδιαφέρον στα λιτά πρότυπα της αρχαίας Ελλάδας, των Ετρούσκων, της Αιγύπτου και της Ρώμης. Στην Αγγλία ο αρχιτέκτονας Robert Adam (1728-1792) δημιουργεί ένα εκλεπτυσμένο νεοκλασικό στιλ, που σιγά-σιγά εξελίσσεται στην αντιγραφή αρχαίων διακοσμητικών στοιχείων, φτάνοντας στις αρχές του 19ου αι. στο στιλ regency (= αντιβασιλεία, 1811-1820).

Τα νεοκλασικά εγγλέζικα σπίτια περιλαμβάνουν μια μεγάλη ποικιλία από καρέκλες με θαυμάσιες, λεπτές, ξυλόγλυπτες πλάτες αρχαϊκής έμπνευσης (σε σχήμα λύρας, αμφορέα κ.τ.λ.).

Τα έπιπλα regency διακοσμούνται με φτερωτούς δράκους και σφίγγες, έχουν μπρούντζινα επιστόμια με μορφή κεφαλής λιονταριού και τα πόδια τους μοιάζουν συχνά με οπλές και νύχια ζώων. Αν και τα έπιπλα αυτού του στιλ είναι αρκετά βαριά, βρίσκουν τη θέση τους στις σύγχρονες κατοικίες που αγαπούν την εκκεντρικότητα.

Ο Νεοκλασικισμός φιλοδοξεί να αποκαταστήσει το αυστηρό ήθος της αρχαίας τέχνης και την αρμονία που πηγάζει από το μέτρο, την τάξη, τη συμμετρία, τις αναλογίες. Οι πρωταγωνιστές της Γαλλικής Επανάστασης, που θεωρούσαν τους εαυτούς τους γνήσιους απογόνους των ηρώων της Αρχαιότητας, βρήκαν στον Νεοκλασικισμό την ιδανική έκφραση των ιδεών τους.

Ο Νεοκλασικισμός, σε ότι αφορά την αρχιτεκτονική, εκδηλώθηκε για πρώτη φορά το 17ο αιώνα στην Ιταλία, για να εξαπλωθεί το 18ο αιώνα σε όλη σχεδόν την Ευρώπη, με κύρια χαρακτηριστικά τη χρησιμοποίηση κιόνων (columns) και κιονoκράνων (capital), αετωμάτων (pediments), ζωοφόρων (friezes) και κλασικών διακοσμητικών μοτίβων. Στην Ελλάδα ο νεοκλασικισμός συμπίπτει με την άφιξη του πρώτου βασιλιά, του Βαυαρού πρίγκιπα Όθωνα (1833-1862 ).

Στην Ελλάδα το νεοκλασικό στυλ αποκτά τη δική του δυναμική και ιδιαιτερότητα, με κύρια χαρακτηριστικά την αναβάπτιση στα κλασικά πρότυπά του, την πλατιά αποδοχή του που ξεπερνά τα μνημειακά κτίσματα και τα εύπορα στρώματα για να φθάσει ως την ευρεία μάζα του πληθυσμού και τέλος τη μακρά διάρκειά του, που φτάνει ως τον Μεσοπόλεμο.

Μνημειώδη έργα Νεοκλασικής αρχιτεκτονικής είναι ο ναός της Αγίας Μαγδαληνής στο Παρίσι (La Madeleine) , έργο των Ντ` Ιβρί και Κουτίρ, το "Ανάκτορο των Νερών" (Palace on the Water) στη Βαρσοβία, τα Θέατρα της Μόσχας (The Bolshoi Theatre )και της Πετρούπολης , το Καπιτώλιο της Ουάσιγκτον (Capitol Hill) κ.ά.

Στην Ελλάδα η νωπογραφία της ζωφόρου στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, έργο του Αυστριακού ζωγράφου Carl Rahl αποτελεί εξαιρετικό δείγμα νεοκλασικισμού.

Ο κυριότερος ζωγράφος του Νεοκλασικισμού στη Γαλλία υπήρξε ένας καλλιτέχνης που ήταν ταυτόχρονα επαναστάτης Ιακωβίνος, ήταν ο Jacques-Louis David (1748-1825). Ένας άλλος σημαντικός εκπρόσωπος του Νεοκλασικισμού ήταν ο Jean Auguste Dominique Ingres (1780-1867). Στην Ιταλία ήταν ο Andrea Appiani, ο Ludovico Lipparini,κλπ.

Στη Γλυπτική, αντιπροσωπεύεται από τον Antonio Canovas το μεγαλύτερο νεοκλασικό γλύπτη· ακολουθεί ο Δανός Bertel Thorvaldsen, ο John Flaxman , ο Josiah Wedgwood στα κεραμικά ενώ στην Ελλάδα είναι ο Δημήτριος Φιλιππότης κλπ.

Στη λογοτεχνία βρίσκουμε τους πρώτους τόνους νεοκλασικισμού σε μερικά ποιήματα και τραγωδίες του Friedrich von Schiller ή στα ποιήματα του Johann Wolfgang von Goethe (τα μετά το 1775) ή ακόμα στους "Ύμνους" του Johann Christian Friedrich Hölderlin και στα έργα του ελληνιστή Αντρέ Σενιέ. Περισσότεροι νεοκλασικοί εμφανίζονται ο Ugo Foscolo (Ιταλός από Ελληνίδα μητέρα) και ο Ανδρέας Κάλβος, κυρίως με τα έργα "Χάριτες" (του πρώτου) και "Ωδές" (του δεύτερου). Θα μπορούσαμε να πούμε ότι και ο Σολωμός επηρεάστηκε κάπως από το νεοκλασικισμό, τουλάχιστον όσο δείχνουν οι ωδές του στο Μάρκο Μπότσαρη και στο Λόρδο Βύρωνα, αλλά τελικά τον κύριο ρόλο στη διαμόρφωση της ποίησής του διαδραμάτισε η ρομαντική ψυχοσύνθεσή του.

https://galeasarah13.blogspot.com/2014/11/art-deco-blog-6.html

Art Deco: ένα στυλ πέρα από τα όρια, ένας κόσμος πολυτέλειας και ουτοπίας, η χρυσή εποχή του ’20 και του ’30. 

γράφει η Μαρία Κακουλίδου - Μηχανικός Ανακαίνισης και Αποκατάστασης Κτιρίων.

Το στυλ ροκοκό εμφανίστηκε στη Γαλλία στις αρχές του 18ου αιώνα, ως συνέχεια του μπαρόκ στυλ. Η καθιέρωση του συνέπεσε χρονικά με τη βασιλεία του Λουδοβίκοu ΙΕ. Σε αντίθεση με τα βαρύτερα θέματα και τα πιο σκούρα χρώματα του μπαρόκ, το ροκοκό είναι ανάλαφρο ενώ τα χρώματα του είναι πολύ φωτεινά και διάφανα χωρίς βαθιές φωτοσκιάσεις. Τα μοτίβα του ροκοκό εστίαζαν στην ανέμελη αριστοκρατική ζωή, στην ρομαντική διάθεση και τη φύση παρά στις ηρωικές μάχες ή στις θρησκευτικές προσωπικότητες που υπήρχαν στο μπαρόκ. Το ροκοκό διήρκησε μόνο τρείς με τέσσερις δεκαετίες γι αυτό και στα μέσα του 18ου αιώνα είχε κιόλας ξεπεραστεί από το Νεοκλασικό στυλ.

Ιστορική ανάπτυξη

Το Ροκοκό αναπτύχθηκε πρώτα στην εσωτερική διακόσμηση. Η λεπτότητα των σχεδίων του ροκοκό θεωρείται ως μία αντίδραση στις υπερβολές του μπαρόκ. Η καλλιτεχνική αλλαγή καθιερώθηκε πρώτα στο βασιλικό παλάτι και στη συνέχεια σε όλη την υψηλή γαλλική κοινωνία. Το 1730 στη Γαλλία το ροκοκό είχε μεγάλη ανάπτυξη. Το στυλ εξαπλώθηκε από Γάλλους καλλιτέχνες έγινε εύκολα αποδεκτό από τα Καθολικά μέρη της Γερμανίας, τη Βοημία, και την Αυστρία, όπου συγχωνεύθηκε με τη ζωντανή γερμανική παράδοση του μπαρόκ. Ιδιαίτερα στα νότια, το γερμανικό ροκοκό εφαρμοζόταν με ενθουσιασμό στις εκκλησίες και τα παλάτια.

Στην Ιταλία, το τέλος του μπαρόκ στυλ του Borromini και Guarini έδωσε την αρχή για το ροκοκό στο Τορίνο, τη Βενετία, τη Νάπολη και τη Σικελία, ενώ οι τέχνες στην Τοσκάνη και τη Ρώμη παρέμεναν προσκολλημένες στο μπαρόκ. Από το 1780, το ροκοκό είχε φύγει από τη μόδα στη Γαλλία, αντικαταστάθηκε από την τάξη και την σοβαρότητα των Νεοκλασικών καλλιτεχνών, όπως ο Jacques Louis David. Υπήρξε μια ανανέωση του ενδιαφέροντος για το ροκοκό μεταξύ 1820 και 1870. Οι Άγγλοι πρωτοστάτησαν στην αναβίωση του "Λουδοβίκου ΙΔ΄ στυλ" όπως λεγόταν, και κατέβαλλαν υψηλές τιμές για μεταχειρισμένα είδη πολυτελείας που μετά βίας θα μπορούσαν να πωληθούν στο Παρίσι.

Έπιπλα και διακοσμητικά στοιχεία

Τα ανάλαφρα σχέδια του ροκοκό είναι πιο ευπαρουσίαστα σε μικρότερη κλίμακα, έτσι η τέχνη του γαλλικού ροκοκό κυριάρχησε στους εσωτερικούς χώρους. Τα μεταλλικά αντικείμενα, οι πορσελάνινες φιγούρες, και ειδικά τα έπιπλα είχαν ιδιαίτερη απήχηση από την υψηλή κοινωνία της Γαλλίας που διακοσμούσε τα σπίτια της συμφώνα με το νέο στυλ.

Το στυλ ροκοκό χρησιμοποιούσε ιδιαιτέρως την ασυμμετρία, μια 'γεύση' πρωτόγνωρη για το ευρωπαϊκό στυλ. Η τεχνική του να αφήνεις στοιχεία για ασύμμετρες επιπτώσεις λέγεται κοντράστ. Πολύ γνωστό παράδειγμα διακοσμητικού στοιχείου είναι το ρολόι τοίχου του Charles Cressent σε επίχρυσο-ορείχαλκο που οι λεπτομέρειες του συμπληρώνονται με "contraste" και το “Fire Dog”, του François-Thomas Germain.

Πολλοί τεχνίτες επίπλων, ταπήτων και πορσελάνης εργάζονταν με μισθό για λογαριασμό της Αυλής. Έτσι, δημιουργήθηκαν στο Παρίσι τα ταπητουργεία Γκομπλέν (Manufacture des Gobelins). Οι πιο γνωστοί επιπλοποιοί ήταν ο Francois Oeben, ο Antoine Gaudreau και ο Bernard II van Risenbergh. Ο Etienne- Maurice Falconet (1716–1791) ήταν διευθυντής ενός περίφημου εργοστασίου πορσελάνης στην Sevres. Θα πρέπει εδώ αν σημειώσουμε πως το ροκοκό, στον τομέα της διακοσμητικής και της αρχιτεκτονικής ήταν αποκλειστικά και μόνο θέμα των ανώτερων κοινωνικών τάξεων και δεν άγγιζε καθόλου τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις.

Αρχιτεκτονική

Στην αρχιτεκτονική, βαρύτητα δίνεται στο αστικό σπίτι, μικρό σε διαστάσεις, διακοσμημένο εσωτερικά με καθρέφτες, τζάκια, ανάγλυφες διακοσμήσεις ροκοκό με επιχρυσώσεις και προτίμηση στα άσπρα χρώματα, με έπιπλα σε αυτό το στιλ. Η αναδιοργάνωση των κήπων και των πλατειών που περικυκλώνουν τα κτίρια αποκτά σημασία ως στοιχεία που ολοκληρώνουν την μεγαλοπρέπεια της αρχιτεκτονικής. Παραδείγματα είναι το παλάτι των Βερσαλλιών (Palace of Versailles), το Παλάτι της μοναξιάς (Castle Solitude) στη Γερμανία, η εκκλησία της Βαυαρίας (Church of Wies ), τα παλάτια Sanssouci (Sanssouci Palace) στο Πότσδαμ και τα Ανάκτορα Σενμπρούν (Schloss Schönbrunn) στη Βιέν.

Ζωγραφική

Στη ζωγραφική παρατηρείται μια προτίμηση σε θέματα με κομψές φιγούρες σε ειδυλλιακό περιβάλλον, σε δάση, σε κήπους, να περπατούν, να διασκεδάζουν, να παίζουν μουσικά όργανα κτλ, όλα αυτά σε μια ανέμελη ατμόσφαιρα που θυμίζει ή υποβάλλει θέατρο, αφού οι άνθρωποι στις εικόνες κινούνται και συμπεριφέρονται σαν μαριονέτες ή ως ηθοποιοί σε σκηνή. Κύριοι Γάλλοι εκπρόσωποι στη ζωγραφική είναι: ο Jean-Antoine Watteau (1684-1721) στα έργα του οποίου διακρίνουμε μια μελαγχολική διάθεση, ο Francois Boucher (1703–1770) που διακρίνεται για τον ερωτισμό του, ο Ζαν Νατιέ (1685-1766) για την κολακεία του, ο Jean Honore Fragonard (1732–1806) για το συναισθηματισμό του, μία από τις ελάχιστες πραγματικά αξιόλογες γυναίκες ζωγράφους της δυτικοευρωπαϊκής τέχνης η Μαρί Λουίζ Ελιζαμπέτ Βιζέ-Λεμπρέν (Marie Louise Elisabeth Vigee Lebrun), o Jean Siméon Chardin, και ο Giovanni Domenico Ferretti, ενώ οι Άγγλοι εκπρόσωποι είναι ο Joshua Reynolds και ο Thomas Gainsborough.

Γλυπτική

Στη γλυπτική, σημαντική είναι η εμφάνιση της πορσελάνης με συμπλέγματα συνήθως δύο φιγούρων (άνδρας- γυναίκα) ή και μία μόνο φιγούρα. Τα θέματα της αγάπης και της επιθυμίας διακρίνονταν στη γλυπτική, σαν να ήταν στοιχεία της φύσης, καμπύλες γραμμές και ασυμμετρίας. Οι πιο διάσημοι γάλλοι γλύπτες είναι: ο Robert le Lorrain, ο Michel Clodion και ο Jean-Baptiste Pigalle. Στην Ελλάδα δημιουργήθηκαν αγάλματα ερωτικής διάθεσης με κινήσεις χαριτωμένες, πολλές φορές χορευτικές και στάσεις πολύπλοκες, αγάλματα με παιδιά, με κριτήριο την ομορφιά της παιδικής ηλικίας, την παιχνιδιάρικη διάθεση και την ανεμελιά που τα παιδιά αποπνέουν.

Μουσική

Το Galante στυλ (Galante style) ήταν το ισοδύναμο του ροκοκό στη μουσική ιστορία, μεταξύ μπαρόκ και κλασικού, και δεν είναι εύκολο να οριστεί με λέξεις. Το ροκοκό στυλ μουσικής αναπτύχθηκε από μόνο του χωρίς την μπαρόκ μουσική, ιδίως στη Γαλλία. Παραδείγματα είναι ο Jean Philippe Rameau και ο Louis- Claude Daquin.

γράφει η Χρύσα Ξουβερούδη - Ιστορικός Τέχνης.

Ξένοιαστη ζωή με χλιδή, κομψότητα και ανάλαφρος ρομαντισμός είναι συνώνυμα του ροκοκό στιλ.

Αν σας γοητεύει η εκλεπτυσμένη ομορφιά του, η παιχνιδιάρικη ατμόσφαιρα που δημιουργεί, αξίζει να γνωρίσετε τα χαρακτηριστικά του και να περιπλανηθείτε στον κόσμο του.

Ο όρος Ροκοκό προέρχεται από τη γαλλική λέξη rocaille που σχετίζεται με τη φυτική διακόσμηση. Επίσης είναι γνωστό και ως Louis Quinze, Louis XV ή απλά Louis, από το όνομα του γάλλου αυτοκράτορα, του οποίου η βασιλεία το όρισε χρονικά και αισθητικά.

Πρόκειται για ένα βραχύβιο στιλ – περίπου από το 1730 και έως το 1750- που παραλαμβάνει τη σκυτάλη από το Μπαρόκ, χαμηλώνοντας τους τόνους και ελαφρύνοντας τη διάθεση. Ένα αυλικό στιλ που επιδιώκει να ενισχύσει την ευχάριστη ατμόσφαιρα των fêtes galantes και να μας τη μεταδώσει.

Από την υπερβολή του αυτοκρατορικού γούστου που με συνέπεια υπηρετούσε το Μπαρόκ, μπαίνουμε στα ιδιωτικά διαμερίσματα της Madame de Pompadour κι απολαμβάνουμε τη γυναικεία αισθητική, όπως αυτή εμφανίζεται σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης, ρολόγια, πορσελάνινα είδη, υφάσματα, κοσμήματα, έπιπλα, αντίκες, πίνακες, μπιμπελό. Ο χώρος συλλαμβάνεται συνολικά και τα επί μέρους στοιχεία συνυπάρχουν αρμονικά στην προβολή του όλου.

Από την οροφή ως το πάτωμα το ροκοκό δίνει το εικαστικό πρόσταγμα μέσα από μια λυρική και παράλληλα ρουστίκ οπτική. Στις οροφές οι γύψινες διακοσμήσεις δημιουργούν ένα πανόραμα από φυτικά μοτίβα, όστρακα, πουλιά, κοράλλια, γυναικείες μορφές που μοιάζουν με νύμφες ή αρχαίες θεότητες και αιωρούνται σε αόρατες κούνιες, όπως ακριβώς και οι κυρίες της αυλής.

Τα στοιχεία αυτά συχνά ήταν επιχρυσωμένα, ενώ υλικά όπως το ελεφαντόδοντο αλλά και οι πολύτιμοι πολυέλαιοι που κοσμούσαν τα ταβάνια, ενίσχυαν την πολυτέλεια. Τα δωμάτια ευρύχωρα, είχαν ορθογώνιο ή ωοειδές σχήμα που ευνοούσε την κίνηση μέσα στο χώρο κάνοντας τον πιο μαλακό.

Πολλά και μεγάλα παράθυρα, ψηλές πόρτες με σκάλισμα στην επιφάνεια τους και εντυπωσιακά υπέρθυρα καθώς και οι επιβλητικοί καθρέπτες με εντυπωσιακές συνήθως επιχρυσωμένες κορνίζες, δημιουργούσαν ένα δραματικό σκηνικό. Αν σε όλα αυτά προσθέσετε και τις πλούσιες κουρτίνες με τα πολύτιμα υφάσματα- ταφτά, μετάξι- και τα μπροκάρ σχέδια, θα μεταφερθείτε νοερά στον κόσμο του ροκοκό.

Η πολυτέλεια δε θα μπορούσε να λείπει ούτε από τα δάπεδα. Τα χαριτωμένα γοβάκια των κυριών αναζητούσαν τη ζεστασιά του ξύλινου δαπέδου ή την ψυχρή λάμψη του μαρμάρινου για να παρασυρθούν στη δίνη ενός αισθαντικού χορού. Βέβαια και ένα πλακάκι καλής ποιότητας, ενδεχομένως με κάποια διακοσμητικά μοτίβα θα μπορούσε να υπηρετήσει επαρκώς το σκοπό του. Μην ξεχνάμε ότι στο Amalienburg –κυνηγετικό περίπτερο, τυπικό δείγμα ροκοκό αρχιτεκτονικής στα θερινά ανάκτορα του Μονάχου- τα πλακάκια Delft δημιουργούσαν μια πολυτελή ατμόσφαιρα στην κουζίνα. Επειδή όμως δεν έχουμε όλοι βασιλική καταγωγή, ένα ωραίο πλακάκι θα μπορούσε άνετα να υποστηρίξει τη ροκοκό επιλογή σας.

Το στοιχείο ωστόσο, που ‘αποθεώνει’ το στιλ ροκοκό αφορά την αισθητική των επίπλων και των διακοσμητικών αντικειμένων.Τα ξύλινα έπιπλα είναι βαμμένα σε φωτεινά χρώματα και πολλές φορές έχουν σκαλιστά επιχρυσωμένα πόδια. Η διακοσμητική διάθεση προωθείται από την ανάλαφρη καμπύλη αλλά και από τις γλυπτές λεπτομέρειες με θέματα από το φυτικό κόσμο καθώς και πουλιά, ερωτιδείς, νύμφες. Νωχελικά ξαπλώνουν πάνω στις ξύλινες επιφάνειες, τυλίγονται στα πόδια, τα αγκαλιάζουν με απαράμιλλη χάρη και γίνονται ένα μαζί τους. Τα έπιπλα μπορεί να είναι σταθερά-βιβλιοθήκες, εταζέρες, κ.α- και φυσικά κινητά, κυρίως από μαόνι, ξύλο καρυδιάς κλπ.

Τα υφάσματα των επίπλων βρίσκουν το γνήσιο εκφραστή τους στο μετάξι. Συνομιλούν με τις λαμπερές αποχρώσεις του χρυσού και του ασημιού, καθώς και με τους παστέλ τόνους. Τα σχέδια στα υφάσματα επαναλαμβάνουν την αγαπημένη θεματολογία του ροκοκό.

Στο παιχνίδι της λάμψης και της πολυτέλειας δε θα μπορούσε να μη παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο ο καθρέπτης. Ορισμένες φορές ολόκληροι οι τοίχοι είναι καλυμμένοι με καθρέπτες - με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Αίθουσα των καθρεπτών στα ανάκτορα των Βερσαλλιών ενώ κάποιες φορές εμφανίζονται σαν αισθητικός μανδύας για να καλύψουν π.χ το τζάκι, κατά τη θερινή περίοδο.

Αν κι εσείς θέλετε να μεταφέρετε τη ροκοκό ατμόσφαιρα στο χώρο σας επιλέξτε σκαλιστά έπιπλα σε ασημόχρυσες αποχρώσεις ή σε φωτεινά χρώματα. Σηκώστε ψηλά το κεφάλι και δημιουργείστε μια πρωτότυπη οροφή με γύψινες διακοσμήσεις, των οποίων μπορείτε να ενισχύσετε η λάμψη χρωματίζοντας τες από την παλέτα του ροκοκό. Στο ίδιο ύφος φυσικά και οι τοίχοι, θα πρέπει να κινηθούν στους τόνους του παστέλ. Ντύστε τα παράθυρα με pull-up κουρτίνες, αναδείξτε το χώρο με εντυπωσιακούς σκαλιστούς καθρέπτες και αφήστε το φως να χορέψει πάνω στις επιφάνειες. Αντικείμενα από πορσελάνη –πιστά στο ροκοκό ύφος που ακόμα και σήμερα αντιγράφονται και κυκλοφορούν από τους μεγάλους οίκους πορσελάνης – βάζα, λάμπες, μπιζουτιέρες, ρολόγια, θα συμβάλλουν στο να ‘ευωδιάσει’ ο χώρος με το άρωμα του ροκοκό.

γράφει η Μαρία Κακουλίδου (Μηχανικός Ανακαίνισης και Αποκατάστασης Κτιρίων)

Ανάλαφρο, συνδεδεμένο με το πλούτο και την καλοπέραση αν και κατασυκοφαντημένο ως κακόγουστο, το ροκοκό δεν έχασε ποτέ τους οπαδούς του.

Εάν θέλετε έστω και λίγο να χαθείτε στις υπερβολές του καλύτερα να ξέρετε τι ακριβώς είναι το ροκοκό και τους όρους με το οποίους θα το βάλετε στη ζωή σας.

Το Ροκοκό στυλ που είναι γνωστό και ως Louise Quinze, Louis XV ή απλά Louis, εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον 18ο αιώνα στη Γαλλία. Ωστόσο είχε αρχίσει να παρακμάζει πριν φτάσουν οι επαναστάτες στη Βαστίλη με τους οποίους δεν είχε απολύτως καμιά τύχη. Ας πούμε πως έφτασε σε ακμή στα 1730 και άρχισε να πέφτει σε ανυποληψία από το 1750 και μετά.

Ως ρυθμός διαδέχτηκε το μπαρόκ φροντίζοντας ωστόσο να ξεφορτωθεί το ιδεολογικό προκάλυμμα της απόλυτης μοναρχίας και του καθολικισμού. Γνώρισε δόξες κυρίως ως στυλ εσωτερικής διακόσμησης, ενώ χρησιμοποιήθηκε εκτενώς σε πορσελάνινα είδη, υφάσματα, ρολόγια, κοσμήματα, έπιπλα, αντίκες, πίνακες και μπιμπελό.

Στο ροκοκό οι χώροι δεν ήταν απλώς δωμάτια αλλά αντιμετωπίζονταν ως έργα τέχνης. Είχαν ορθογώνιο ή ωοειδές σχήμα για να "μαλακώσει" η εμφάνιση τους.

Εάν ονειρεύεστε τοίχους με ροκοκό αντίληψη, διαλέξτε γι αυτούς ένα όμορφο βαθύ πράσινο χρώμα ενώ μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ταπετσαρίες για μικρότερα δωμάτια. Επίσης, το πιο δημοφιλές είδος διακόσμησης για μεγάλες επιφάνειες είναι το μωσαϊκό. Τα μωσαϊκά στο αυθεντικό ροκοκό ήταν κατασκευασμένα από πέτρες και μάρμαρο σε φυσικά χρώματα.

Τα ανώτερα σημεία των τοίχων των δωματίων πρέπει να είναι σκαλιστά ή διακοσμημένα με φυτικά μοτίβα, όστρακα και να είναι βαμμένα σε λευκό χρώμα.

Σε μια τυπική ροκοκό διακόσμηση μπορούν να είναι διατεταγμένα γύρω από το δωμάτιο (συμπεριλαμβανομένων των θυρών): μια σειρά από ξύλινα φύλλα, έξοχα διακοσμημένα με ιδιαίτερο σκάλισμα και επιχρυσωμένα. Τα ταβάνια μπορούν να έχουν ανάγλυφα φυτικά μοτίβα όπως κλωνάρια, φύλλα, άνθη σε σχηματισμούς C και S, κοχύλια, κοράλλια, σύννεφα και μερικές φορές μικρά πουλιά.

Στο ροκοκό οι τοίχοι και οι οροφές είναι επιχρυσωμένα, περιγράφονται και είναι βαμμένα λευκά. Τεράστιοι πολυέλαιοι κοσμούν τα ταβάνια δίνοντας την αίσθηση της πολυτέλειας.

Τα παράθυρα και οι πόρτες στα υπέρθυρα είναι ελαφρώς λαξευμένα και συχνά εμφανίζουν pull-up κουρτίνες. Πολλά παράθυρα προσθέτονται, όχι μόνο για να αυξηθεί η ποσότητα του φωτός, αλλά και για να δώσουν την αίσθηση του δράματος. Το δράμα, η ένταση, το συναίσθημα παίζει μεγάλο ρόλο στο ροκοκό.

Στα δάπεδα, ιδανικό είναι το σκούρο χρώμα σε ξύλο, μάρμαρο ή ακόμα και σε πλακάκια. Επιλέξτε να καλύψετε τα δάπεδα σας με ανατολίτικα χαλιά για ένα τέλειο, αριστοκρατικό αποτέλεσμα.

Τα έπιπλα είναι κατασκευασμένα για να παρέχουν άνεση, είναι φωτεινά και έχουν συχνά σκαλιστά επιχρυσωμένα πόδια. Επίσης φέρουν γλυπτά και τις περισσότερες φορές είναι ειδική παραγγελία για την επίπλωση συγκεκριμένου δωματίου. Τα σχέδια περιλαμβάνουν πολλά γλυπτά και γραμμές χωρίς όμως να είναι πολύ βαριά. Έχουν απλά χαρακτηριστικά, διαθέτουν κυρτά πόδια, πλάτες με ενσωματωμένα γλυπτά, εμπνευσμένα από τη φύση, όπως φύλλωματα, τσαμπιά σταφυλιών, πτηνά κλπ

Κάθε δωμάτιο έχει κάποια σταθερά και ορισμένα κινητά έπιπλα που συχνά χρησιμοποιούνται ακόμα και σε εκτός της θύρας μέρη. Για τα έπιπλα χρησιμοποιούν την καρυδιά, το μαόνι κλπ.

Τα υφάσματα που χρησιμοποιούνται είναι όμορφα διακοσμημένα. Έτσι, τα έπιπλα είναι συχνά καλυμμένα για την προστασία της ταπετσαρίας από την καθημερινή φθορά.

Οι καθρέπτες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του στυλ. Ορισμένες φορές ολόκληροι οι τοίχοι είναι επενδυμένοι με καθρέπτες. Καθρέπτες χρησιμοποιούνται ακόμη και σαν παράθυρο ώστε να κρύψουν για παράδειγμα το τζάκι, κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών.

Τυπικά χρώματα του στυλ είναι το ασημί, το χρυσό, τα παστέλ χρώματα και το λευκό. Ως τυπικά υλικά μπορούμε να αναφέρουμε το ξύλο και το γυψομαρμαροκονίαμα. Το συνολικό αποτέλεσμα είναι λάμψη και ζωντάνια, ένα ταιριαστό σκηνικό του 18ου αιώνα που παραπέμπει στην αριστοκρατική κοινωνική ζωή, με την έμφαση που δίνει στην προστασία της ιδιωτικής ζωής και στη λατρεία των ανθρώπινων σχέσεων.

Σας γοητεύει το ύφος Art Nouveau; Αν ναι, τότε με ποιο τρόπο θα μπορούσατε να το εισάγετε στον εσωτερικό χώρο;