Εμφάνιση άρθρων βάσει ετικέτας: ιστορια design

Art Deco: ένα στυλ πέρα από τα όρια, ένας κόσμος πολυτέλειας και ουτοπίας, η χρυσή εποχή του ’20 και του ’30. Ο όρος φαντασιώνει πλήθος ρομαντικές εικόνες: ο ήχος από κρυστάλλινα ποτήρια κοκτέιλ ανακατωμένος με τη βραχνάδα μιας τζαζ μπάντας σε μεγαλόπρεπα διακοσμημένες αίθουσες χορού, η Αμερικανίδα χορεύτρια Josephine Baker να παρουσιάζει, στο Παρίσι φυσικά, τον «Άγριο Χορό» με την ερωτική συνένωση πρωτόγονων και ευγενών στοιχείων και το κοινό να την αποθεώνει.Ένα ζεστό βράδυ του καλοκαιριού του 1930 έξω από ένα θέατρο του Παρισιού η Josephine μέσα στο υψηλής ραπτικής Vionnet φόρεμα της παρέα με το τσιτά της πηδά στην απαστράπτουσα ασημόλευκη Rolls Royce. Στη συνέχεια αποχωρούν με στυλ και ταχύτητα μέσα στο πνεύμα των καιρών της εποχής Art Deco.

Το γενικότερο ιστορικό, κοινωνικό πλαίσιο

Στο ξημέρωμα του 20ου αιώνα, ο θάνατος της βασίλισσας Βικτώριας το 1901, σηματοδότησε το τέλος της βικτωριανής εποχής, από την άλλη πλευρά η τεχνολογία ανάγκασε το ρυθμό της ζωής να επιταχύνει. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε το 1911 και τότε η ζωή άλλαξε δραστικά. Ο ενθουσιασμός και η αισιοδοξία της μεσοπολεμικής Ευρώπης και της Αμερικής έδωσαν ζωή σ’ ένα νέο γοητευτικό και κομψό ύφος διακόσμησης για όλους, που δεν ήταν άλλο από την Art Deco, τη διακοσμητική τέχνη.

Η εποχή της Art Deco ήταν γεμάτη αντιθέσεις: η οικονομική ύφεση, οι κοινωνικές συγκρούσεις, οι πορείες πείνας, η πολιτική μάχη μεταξύ του κομμουνισμού και του φασισμού από τη μία πλευρά. Από την άλλη πλευρά η ηλεκτρική ενέργεια, τα τηλέφωνα που κατέκλυσαν τον κόσμο, τα υπερωκεάνια που διέσχιζαν τον Ατλαντικό, η πρώτη πτήση πάνω από τη Μάγχη, τα τρένα που όργωναν τις ηπείρους, καθώς η ταχύτητα έγινε το must της νέας εποχής. Ο ρόλος των γυναικών άλλαξε με τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Απόκτησαν το δικαίωμα ψήφου, πολλές έκοψαν κοντά τα μαλλιά τους, εμφανίστηκαν μακιγιαρισμένες σε δημόσιους χώρους. Άρχισαν να καπνίζουν και να οδηγούν αυτοκίνητα. Κόντρα σ’ αυτό το ταραγμένο και τραυματικό υπόβαθρο η Art Deco σφυρηλάτησε την ταυτότητα της.

Το καλλιτεχνικό ρέυμα Art Deco

Η Art Deco, γεννήθηκε το 1925 και αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής. Ο όρος Art Deco υιοθετήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1960, όταν το στυλ γνώρισε την πρώτη του αναβίωση. Προήλθε από τη συντόμευση του τίτλου της έκθεσης του1925 ‘Exposition Internationale des Arts Decoratifs Industriels et Modernes’ στο Παρίσι, σε μια προσπάθεια της Γαλλίας να αναδειχθεί κυρίαρχη, σε θέματα γούστου και προϊόντων πολυτελείας. Δεκαέξι εκατομμύρια πολίτες της Ευρώπης, συνέρρευσαν στην «πόλη του φωτός», ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της για να γιορτάσουν τη ζωή στον μοντέρνο κόσμο. Σήμερα με τον όρο Art Deco αναφερόμαστε σε ένα συνδυασμό στυλ από τις δεκαετίες του 1920 και 1930. Διάσημοι καλλιτέχνες συνέβαλλαν στον καθορισμό του στυλ, όπως ο Erté, o Adolphe Mouron (aka Cassandre) και η Tamara de Lempicka.

Η Art Deco κατέκλυσε την αρχιτεκτονική, το σχεδιασμό εσωτερικών χώρων, τη μόδα, τα έπιπλα, το σχέδιο υφάσματος και εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο, γιατί πρόσφερε διέξοδο για φυγή από την καθημερινότητα και ψευδαίσθηση πολυτελών απολαύσεων για όλους. Άντλησε έμπνευση από πολλές πηγές, χώρους και εποχές. Από το design, από στοιχεία παρμένα από το κίνημα του Art Nouveau από την υψηλή ραπτική και το Bauhaus.

"HotelEdenTagSmCrop" by Dafalias - Own work. Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons - link

Ενσωμάτωσε την αφαιρετικότητα και την απλούστευση των avant-gard κινημάτων τέχνης, του κυβισμού, του ρωσικού κονστροκτιβισμού και του ιταλικού φουτουρισμού. Οι επιρροές δεν είναι όλες σύγχρονες της. Η ανακάλυψη των θησαυρών του Τουταγχαμών το 1922, διέγειραν μια γοητεία για την Αρχαία Αίγυπτο, που μαζί με το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την Ανατολή, την Αφρική και τους πολιτισμούς των Μάγια και των Αζτέκων, αναγνωρίζεται στα χαρακτηριστικά του στυλ. Η αφομοίωση των τάσεων γινόταν πολύ εύκολα σχεδόν φυσικά.

Αυτή η συγχώνευση της ιστορίας και της μοντέρνας τέχνης έδωσε στην Art Deco το μοναδικό χαρακτήρα της. Τελικά, αυτός ο κόσμος της υπεραφθονίας, της ζωτικότητας και της ομορφιάς ήταν ένας κόσμος της φαντασίας, ένας κόσμος διαφυγής. Η Art Deco θεωρείται το στυλ της εκλεπτυσμένης φινέτσας. Δημιούργησε αντικείμενα πολυτελείας από ελεφαντοστούν και δέρμα καρχαρία αλλά και προϊόντα μαζικής παραγωγής από πλαστικό, καθρέπτη, αλουμίνιο.

Αξιοποιήθηκε στην υψηλή ραπτική, στο κόσμημα και στις διακοσμητικές τέχνες δημιουργώντας κατάλληλο σκηνικό για την πολυτελή χλιδάτη ζωή των πλουσίων της εποχής. Σχετίστηκε με εικόνες εξωτικών υλικών, jazz, αεροπλάνων, γυαλισμένων αυτοκινήτων. Η γραμμή της αναγνωρίστηκε σε υπερπολυτελή υπερωκεάνια και σε κομψά τρένα της Κράισλερ.

"1941 Packard 180 Formal Sedan". Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons - link

Μέσα από τα προϊόντα μαζικής παραγωγής και η μεσαία τάξη μπορούσε να απολαύσει το νέο στυλ στα καθημερινής χρήσης αντικείμενα, όπως τα επιτραπέζια σκεύη, τα ψυγεία, τα ραδιόφωνα Air-King, η ηλεκτρική σκούπα Electrolux, ακόμη και το μπουκάλι της coca cola, που σχεδιάστηκε από τον Raymond Loewy. Οι αφίσες και τα διαφημιστικά σποτ, οι γκλάμορους ταινίες του Χόλυγουντ, εισέβαλλαν στη ζωή των περισσοτέρων ανθρώπων, υπόσχοντας τους το όνειρο.

Το είδος των υλικών που χρησιμοποιούνται στην Art Deco είναι ανοξείδωτος χάλυβας, λάκα, αλουμίνιο, διακοσμημένο ξύλο, γυαλί, πλαστικό, δέρμα καρχαρία ακόμη και ζέβρας. Η χρήση αυτών των σκληρών, μεταλλικών υλικών αποθεώνει την εποχή των μηχανών.

Το Art Deco θεωρείται η νεωτεριστική απάντηση στο στυλ Art Nouveau που χαρακτηριστικό του είναι οι ρευστές φυσικές φόρμες. Η έκταση του Art Deco κυμαίνεται από το εξεζητημένο και το εξωτικό μέχριντα όρια του κιτς, από το σατέν και τις γούνες στο καλογυαλισμένο ξύλο και τις στιλπνές μαύρες λάκες. Πολυτελές και αεροδυναμικό, φαίνεται να αναδεικνύεται πέρα από αντίδραση στο Art Nouveau, αλλά και ως εξέλιξή του.

Διατηρεί τα ίδια κλασσικά και φυσικά μοτίβα, αλλά τα απλοποιεί ανάγοντας τα σε γεωμετρικά σχήματα, που εκφράζονται με παράλληλες ευθείες ή ζιγκ ζαγκ γραμμές. Ξεφορτώνεται το φλύαρο διάκοσμο και τα παστέλ χρώματα και στρέφεται στα μοντέρνα υλικά και τα τολμηρά χρώματα. Η χρήση της στιλπνής στυλιζαρισμένης φόρμας, η δυναμική απλότητα της γραμμής, η έκρηξη των ζωηρών χρωμάτων και τολμηρών γεωμετρικών σχημάτων είναι το σήμα κατατεθέν αυτού του στυλ.

"Municipal Auditorium art deco chandelier" by User:Charvex - Own work (Photo by author). Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons - link

Ο μοντερνισμός, μια περισσότερο διανοούμενη και αυστηρή εκδοχή του design αυτής της περιόδου, αποτέλεσε πρόσφατα το αντικείμενο μεγάλης συζήτησης. Εστιάζοντας στις απόψεις περί λειτουργικότητας και οικονομίας, ο μοντερνισμός μοιράζεται πολλές από τις στιλιστικές τάσεις της Art Deco, αλλά η Art Deco πέτυχε να αξιοποιήσει το εφήμερο και να του δώσει διάρκεια.

Η ευελιξία του νέου στυλ και η ιδιότητα του να προσφέρει προϊόντα διαφορετικής ποιότητας σε διαφορετικό είδος κοινού το βοήθησαν να αποφύγει την οικονομική ύφεση της εποχής (κραχ του ’29). Αντίθετα το εδραίωσαν στην θλιβερή καθημερινότητα των ανθρώπων καθώς τους πρόσφερε τρόπους απατηλής πολυτελούς ζωής πίσω από τις λαμπερές επιφάνειες των φθηνών υλικών.

Το 1941 η ανθρωπότητα οδηγήθηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε σηματοδοτείται το τέλος αυτού του παγκόσμιου στυλ με το μοντέρνο πνεύμα, που συνδέθηκε με την τεχνολογία, την πρόοδο, την αισιοδοξία, το ελεύθερο πνεύμα. Η κληρονομιά του, εντούτοις, είναι μια κληρονομιά μεγάλης ομορφιάς, τέχνης και φαντασίας.

Το κίνημα της υπερβολής, του πλούτου, του δράματος, της έντονης θεατρικότητας συνεχίζει να προκαλεί στο θεατή έντονα συναισθήματα.

Μετά την Αναγέννηση και ειδικότερα το Μανιερισμό στην Ευρώπη του 17ου αιώνα και για δύο περίπου αιώνες (1600-1750) το μπαρόκ αποτέλεσε το νέο τρόπο έκφρασης που ξεκίνησε από τη Ρώμη και εξαπλώθηκε παντού κυρίως στις καθολικές χώρες.

Η επιτυχία του οφείλεται και στη στήριξη που του πρόσφερε η Καθολική Εκκλησία, γιατί το πληθωρικό και δραματικό ύφος του στις θρησκευτικές αναπαραστάσεις προκαλούσε το δέος στους πιστούς.

Αυτό εξυπηρετούσε την Αντιμεταρρύθμιση (Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία) για προπαγάνδα ενάντια στην Μεταρρύθμιση και τον Προτεσταντισμό.

Ταυτόχρονα η αριστοκρατία και η βασιλική εξουσία ικανοποιούσε τη ματαιοδοξία της με το επιβλητικό ύφος της μπαρόκ αρχιτεκτονικής στα κτίρια και τα χλιδάτα παλάτια για να εντυπωσιάσει και να επιβληθεί.

Ο όρος μπαρόκ προέρχεται από την πορτογαλική λέξη barocco, που σημαίνει το ακανόνιστο μαργαριτάρι, ενώ η γαλλική λέξη baroque σημαίνει αλλόκοτος ή παράδοξος.

Εκτός από τις εικαστικές τέχνες και την αρχιτεκτονική ο όρος μπαρόκ χαρακτήριζε τη μουσική και τη λογοτεχνία της εποχής.

Η εποχή του μπαρόκ χωρίζεται σε τρεις φάσεις την πρώιμη (1600-1640), την υψηλή (1640-1680) και την όψιμη (1680-1750).

Το πρώιμο μπαρόκ εξελίχθηκε κάτω από την παπική προστασία στη Ρώμη, όπου ο Carracci και ο Caravaggio διαφοροποιήθηκαν από τους μανιεριστές ζωγράφους, ενώ στην αρχιτεκτονική οι προσόψεις του Carlo Maderno οργανώθηκαν με μια πιο γλυπτική διαμόρφωση (Ναός της Αγίας Σουζάνας και Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη).

Το υψηλό μπαρόκ χαρακτηρίζεται από πληθωρικές τάσεις στην αρχιτεκτονική με καλύτερους εκπροσώπους τον Bernini, που διακρίθηκε και στη ζωγραφική και τον Borromini, ενώ ο da Cortona διακρίθηκε στη ζωγραφική. Αυτή την περίοδο διεθνοποιείται το στυλ με την εμφάνιση εξαιρετικών ζωγράφων, όπως ο Rembrandt, ο Rubens, ο Velázquez.

Κατά την όψιμη εποχή του το ιταλικό μπαρόκ χάνει την καλλιτεχνική κυριαρχία του από το γαλλικό χάρις κυρίως στην προστασία που του προσέφερε ο Λουδοβίκος XIV. Το στυλ έγινε επίσης δημοφιλές στη Γερμανία και Αυστρία με την εμφάνιση νωπογραφιών του Tiepolo. Από την Ευρώπη το μπαρόκ διαδόθηκε πέρα από τον Ατλαντικό και εξαπλώθηκε στην Αμερική.

Βαθμιαία όμως οι επιβλητικές και πομπώδεις φόρμες του παραχώρησαν τη θέση τους στα ελαφρύτερα και με μεγαλύτερη χάρη περιγράμματα του ροκοκό.

Γενικά χαρακτηριστικά

Οι καμπύλες γραμμές σε όλες τις μορφές τους στις εικαστικές τέχνες εναντιώνονται στην αυστηρότητα της ευθείας γραμμής της ιταλικής Αναγέννησης.

Οι διαπλεκόμενοι όγκοι των κτιρίων διαμορφώνουν αναδιπλούμενους χώρους, στους οποίους υπάρχει αυστηρή ιεράρχηση, διαρκής κίνηση και διάκοσμος που ενσωματώνει όλες τις τέχνες.

Ζωγραφική, γλυπτική και αρχιτεκτονική αλληλένδετες στη γενική διάρθρωση του κτιρίου, δημιουργούν χώρους που προκαλούν στο θεατή συναισθήματα και ψυχολογία για ενεργή συμμετοχή στα δρώμενα μέσα στο χώρο.

Ο περίτεχνος διάκοσμος σε θόλους και οροφές δημιουργούν ψευδαισθήσεις για τη μορφή των επιφανειών.

Το φως με την έντεχνη εκμετάλλευση του δημιουργεί έντονες φωτοσκιάσεις που προσφέρουν την απαραίτητη δραματικότητα στο χώρο.

Αρχιτεκτονική

Το μπαρόκ στην αρχιτεκτονική εμφανίστηκε ως αντίδραση στην άκαμπτη συμβατικότητα του κλασικισμού της ιταλικής Αναγέννησης, με τις καμπύλες γραμμές και το διάκοσμο, τις φωτοσκιάσεις.

Τα έργα είναι μεγάλης κλίμακας, όπως η πλατεία του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη από τον Bernini. Άλλοι σημαντικοί μπαρόκ αρχιτέκτονες είναι ο Francesco Borromini, ο Pietro da Cortona, και ο Giovanni Guarini στην Ιταλία. Ο Louis Le Vau και ο Jules Hardouin-Mansart στη Γαλλία, οι αδελφοί Asam και ο Balthasar Neumann στη βόρεια Γερμανία, ο Sir Christopher Wren στην Αγγλία.

Η εξωστρέφεια του μπαρόκ συνδέεται με την αλλαγή στην αντίληψη για το κτίριο και τη θέση του στην πόλη του 17ου αιώνα. Το κτίριο εντάσσεται στο περιβάλλον του, οπότε ο εξωτερικός δημόσιος χώρος διαμορφώνεται βάσει σχεδιασμού.

Έτσι εμφανίζονται οι μπαρόκ πλατείες που αντιμετωπίζονται σαν σκηνικά σύμφωνα με τη θεατρικότητα και τη μεγαλοπρέπεια που επιτάσσει το στυλ. Οι ανδριάντες μοναρχών και στρατηγών και οι μνημειώδεις κρήνες (Fontana di Trevi) αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία των πλατειών αυτών. Χαρακτηριστικές πλατείες οι Piazza Navona στη Ρώμη, η Place Vendôme στο Παρίσι, οι πλατείες της Νάπολι.

Ζωγραφική

Ο Michelangelo Merisi da Caravaggio με τις δυνατές συνθέσεις του και την καταλυτική παρουσία του φωτός είναι πρώιμος εκπρόσωπος της μπαρόκ ζωγραφικής. Βέβαια η οικογένεια Carracci και ο Guido Reni θεωρούνται τυπικοί εκπρόσωποι του πρώιμου μπαρόκ, καθώς δημιούργησαν οπτικές απάτες στην αρχιτεκτονική διακόσμηση με τις μεγάλης κλίμακας αναπαραστάσεις στις οροφές ή τους τοίχους, όπου με τη χρήση της προοπτικής και των φωτοσκιάσεων δίνουν την εντύπωση ότι ο χώρος εκτείνεται στο άπειρο και ο θεατής συγχέει τα όρια του πραγματικού και του φανταστικού.

Τα έργα των Pietro da Cortona και του Il Guercino αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα του ώριμου, 'υψηλού' μπαρόκ. Στη Φλάνδρα το μπαρόκ εκπροσωπούν ο Peter Paul Rubens και ο Anthony van Dyck, ενώ στην Ισπανία ο Diego Velázquez και ο José Ribera. Στην προτεσταντική Ολλανδία όπου η μεσαία τάξη και όχι η Εκκλησία είχε υπό την προστασία της το μπαρόκ, εκπρόσωποι του ήταν ο Rembrandt, ο Jοhan Vermeer και ο Frans Hals.

Γλυπτική

Η γλυπτική συμβάλλει στη δημιουργία οπτικών παραισθήσεων με αγάλματα και διακοσμητικά στοιχεία στον εσωτερικό χώρο και τις όψεις των κτιρίων να μην επιτρέπουν την ανάδειξη της δομικής κατασκευής τους.

Κύριοι εκπρόσωποι της γλυπτικής μπαρόκ ο Bernini, του οποίου το έργο 'Η Έκσταση της Αγίας Θηρεσίας' αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα έκδηλου συναισθηματισμού. Επίσης μπαρόκ γλύπτες και οι Γάλλοι Pierre Puget και Antoine Coysevox.

Μουσική

Στη μουσική το μπαρόκ ανιχνεύεται στην Καμεράτα, μια συντροφιά ποιητών και μουσικών που αναβίωσαν τα στοιχεία του ελληνικού δράματος και ανέπτυξαν τη μορφή της όπερας στη Φλωρεντία.

Η σονάτα, σουίτα, και το κοντσέρτο-γκρόσο εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου μπαρόκ. Αναπτύχθηκαν επίσης οι φωνητικές μορφές της όπερας, το ορατόριο, η καντάτα. Στους μπαρόκ συνθέτες συγκαταλέγονται ο Girolamo Frescobaldi και ο Antonio Vivaldi στην Ιταλία, ο Johann Pachelbel και ο Johann Sebastian Bach στη Γερμανία και ο George Frideric Handel στην Αγγλία.

https://galeasarah13.blogspot.com/2014/11/art-deco-blog-6.html

Art Deco: ένα στυλ πέρα από τα όρια, ένας κόσμος πολυτέλειας και ουτοπίας, η χρυσή εποχή του ’20 και του ’30. 

Ο φουτουρισμός ήταν ένα καλλιτεχνικό κίνημα που εκδηλώθηκε κυρίως στην Ιταλία από μια ομάδα νέων συγγραφέων και άλλων καλλιτεχνών.

Βασικός εκφραστής του φουτουρισμού ήταν ο Φίλιππο Μαρινέττι (Filippo Tommaso Marinetti, 1876-1944), ενώ απαρχή του κινήματος θεωρείται το έτος 1909, όταν ο Μαρινέττι δημοσίευσε στη γαλλική εφημερίδα «Φιγκαρό» το μανιφέστο του φουτουρισμού.

Ο φουτουρισμός ήταν το πρώτο κίνημα του 20ου αιώνα που απευθυνόταν εξαρχής στο ευρύ κοινό, στη μαζική παραγωγή, στις μεγαλουπόλεις, στο τρόπο ζωής του σύγχρονου ανθρώπου, κλπ. Οι εκπρόσωποί του εστίασαν στις καινούργιες δυνατότητες που ανοίγονταν στους ανθρώπους (και στο εμπόριο σε παγκόσιο πλέον επίπεδο) από την ανάπτυξη των μέσων επικοινωνίας, μετακίνησης και μεταφορών. Οι φουτουριστές θαμπώθηκαν από τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, από τα αεροπλάνα που πετούσαν στον ουρανό, από του ήχους και τη δύναμη των μηχανών, από την ταχύτητα των αυτοκινήτων. Διέβλεπαν, ότι τα επιτεύγματα αυτά είχαν αρχίσει ήδη να αλλάζουν από τα θεμέλιά του, τόσο τον κόσμο όσο και τον ανθρώπινο πολιτισμό.

Συνεπώς, σύμφωνα με τις φουτουριστικές απόψεις και η τέχνη έπρεπε να αναθεωρηθεί από τα θεμέλια της και να απαρνηθεί ότι δημιουργήθηκε κατά το παρελθόν. Ο ρόλος της τέχνης ήταν να ασχοληθεί με το μέλλον. Ο Μαρινέττι έγραψε χαρακτηριστικά ότι ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο είναι ωραιότερο από τη Νίκη της Σαμοθράκης. Άλλωστε και η ίδια η λέξη futurismo σημαίνει μελλοντισμός.

Οι φουτουριστές προσπάθησαν να αναπαραστήσουν την κίνηση, τη φευγαλέα εικόνα, τη μεταμόρφωση, το τρεμόπαιγμα και την αίσθηση που δημιουργείται όταν ένα αντικείμενο κινείται με ταχύτητα. Ιδιαίτερα στη ζωγραφική- ο φουτουρισμός, προσπάθησε να καταργήσει το χώρο και να του δώσει μια μορφή δυναμική, που ενσωματώνει το χρόνο.

Εκφραστές του φουτουρισμού

Ο φουτουρισμός, βρήκε πεδίο έκφρασης σχεδόν σε όλες τις καλλιτεχνικές εκφάνσεις, όπως στη ζωγραφική, στην γλυπτική, στην κεραμική, στην γραφιστική, στο βιομηχανικό σχεδιασμό, στον σχεδιασμό εσωτερικών χώρων, στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στο σχεδιασμό υφασμάτων, στη λογοτεχνία, στη μουσική, στην αρχιτεκτονική, ακόμα και στη γαστρονομία. Χαρακτηριστικοί Ιταλοί εκπρόσωποί ήταν οι Filippo Tommaso Marinetti, Umberto Boccioni, Carlo Carrà, Gino Severini, Giacomo Balla, Antonio Sant'Elia, Tullio Crali και Luigi Russolo.

Ως ομάδα διοργάνωναν συναντήσεις, έγραφαν μανιφέστα, ποιήματα, μουσική, κλπ.

Φουτουρισμός και Αρχιτεκτονική

Το 1914 ο αρχιτέκτονας Antonio Sant' Elia εντάχτηκε στο κίνημα του φουτουρισμού και του προσέδωσε μια πιο ακαδημαϊκή χροιά. Στο σχέδιό του «Η νέα Πόλη (La Città Nuova )» που εκτέθηκε στο Μιλάνο, το 1914, αλλά δεν κατασκευάστηκε ποτέ, η χαοτική μεγαλούπολη παρουσιάζεται ως ένα υπέροχο τοπίο μέσα στην οποία δραστηριοποιείται ο σύγχρονος άνθρωπος (σε αντίθεση με προηγούμενες αναπαραστάσεις όπου ένα όμορφο τοπίο θεωρούνταν ότι ήταν ένας κήπος ή η ύπαιθρος). Η νέα πόλη, συμβόλιζε το νέο, δυναμικό τρόπο ζωής και έπρεπε να είναι λειτουργική και αποτελεσματική όπως μια μηχανή.

Στο μανιφέστο του, «Manifesto of Futurist Architecture», ο Sant' Elia πρότεινε μια μαζική αρχιτεκτονική, όπου οι γραμμές είναι δυναμικές και η διακόσμηση δεν πρέπει να έχει καμία σχέση με το παρελθόν αλλά να προκύπτει κάθε φορά, εκ νέου, από τη χρήση και τη φύση των ίδιων των υλικών.

Προοπτικό σχέδιο από τη "νέα πόλη" (1914), (πηγή εικόνας: wikipedia.org)

Συνεπώς, η αρχιτεκτονική αλλά και η διακόσμηση πρέπει να είναι πάντα σύγχρονες και εφήμερες, καθώς κάθε γενιά θα δημιουργεί αναπόφευκτα τη δική της αρχιτεκτονική και θα καταργεί τις προηγούμενες.

Χαρακτηριστικά κτίρια της εποχής του φουτουρισμού θεωρούνται ο σταθμός τρένων Trento από τον Angiolo Mazzoni και ο σταθμός Santa Maria Novella στην Φλωρεντία (1932) από τους Gruppo Toscano.

Trento station (πηγή εικόνας: wikipedia.org)

Το τέλος του φουτουρισμού

Ο Sant'Elia πέθανε το 1916 και ο θάνατός του συχνά ταυτίζεται με το τέλος του φουτουρισμού. Παρόλα αυτά αρκετοί εκπρόσωποι του φουτουρισμού συνέχισαν να δημοσιεύουν και να εκθέτουν έργα, έως το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου.

Καθώς όμως το κίνημα συνδέθηκε με το φασισμό, το ίδιο το κοινό, το εγκατέλειψε.

Ο απόηχος του κινήματος.

Ο φουτουρισμός επηρέασε πολλά καλλιτεχνικά ρέυματα, όπως τον κονστρουκτιβισμό, τον βορτισισμό (vorticism), κλπ. Ιδιαίτερη επιρροή άσκησε στη γραφιστική και ειδικά στη δουλειά των Fortunato Depero, Lucio Venna και Nicolay Diulgheroff (δεκαετίες 20 και 30). Επηρέασε ακόμα και τη διαφήμιση και έτσι το 1928, συμπεριλήφθη ένα περίπτερο με φουτουριστικές αφίσες, στην έκθεση «Esposizione Nazionale del Decennale della Vittoria» στο Τορίνο.

Στον απόηχο του φουτουρισμού θα μπορούσε να αναφερθεί και η ταινία του Ridley Scott "Blade Runner", καθώς θυμίζει έντονα τα σχέδια του Sant'Elia αλλά και κάποιοι καλλιτέχνες που χρησιμοποίησαν, ήδη από τις απαρχές του διαδικτύου, τα επιτεύγματα του internet, όπως ο εικαστικός δημιουργός Stelarc.

Έχουν αντιγραφεί, περισσότερο ίσως, από οποιοδήποτε άλλο φωτιστικό στην ιστορία του σύγχρονου design.

Είναι χάρτινα, ανάλαφρα και ονομάστηκαν Akari από τον ίδιο τους το δημιουργό, τον Isamu Noguchi.

Ο Αμερικανοϊάπωνας Isamu Noguchi (1904-88) ήταν γλύπτης, σχεδιαστής, αρχιτέκτονας και χειροτέχνης. Εγινε γνωστός, για τις οργανικές φόρμες των επίπλων του και κυρίως για τα γλυπτά φωτιστικά του από χαρτί. Γεννήθηκε στην Αμερική, πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Ιαπωνία, και επέστρεψε ξανά στην Αμερική για να σπουδάσει Ιατρική. Στη συνέχεια σπούδασε γλυπτική στο Παρίσι και εκεί γνωρίστηκε με τους γλύπτες Constantin Brancusi και Alberto Giacometti. Συνέχισε, τις σπουδές του στο Kyoto, αυτήν την φορά πάνω στο αντικείμενο της κεραμικής.

Akari, στην ιαπωνική γλώσσα, σημαίνει φώς, λάμψη αλλά και ελαφρότητα (ως το αντίθετο του βάρους). Τα φωτιστικά Akari είναι υλοποιημένα και άυλα ταυτόχρονα, όπως ακριβώς και το φώς. Είναι ανάλαφρα, εφήμερα, χειροποίητα, απλά στη σύλληψη και στο σχεδιασμό τους ενώ μέσα από το ημιδιάφανο χαρτί ακόμα και το σκληρό φώς του ηλεκτρισμού γίνεται ανάλαφρο.

Ο Isamu Noguchi ξεκίνησε να σχεδιάζει τα Akari το 1951, και σταδιακά δημιούργησε πάνω από 100 σχέδια φωτιστικών (επιτραπέζια, επιδαπέδια και οροφής) όλα χειροποίητα. Μέσα από τις φωτεινές κατασκευές του, ο Noguchi συνδύασε την πολύχρονη ιαπωνική παράδοση των χάρτινων φαναριών με τις ιδέες του μοντερνισμού.

Τα υλικά των Akari είναι το χαρτί μουριάς και το σύρμα.

Δείτε πως κατασκευάζονται τα φωτιστικά Akari

Το βίντεο, εχει εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς παρουσιάζει αναλυτικά τη διαδικασία κατασκευής των φωτιστικών Akari, από τον σκελετό και την επένδυση με διαφανές χαρτί μέχρι το στέγνωμα και το δίπλωμά τους.

Κηρύσσοντας πόλεμο σε κάθε τι παραδοσιακό ο μοντερνισμός ως κίνημα είχε πολλά πρόσωπα και επηρέασε βαθιά τις αντιλήψεις, την τέχνη και τον τρόπο ζωής.

Ο μοντερνισμός με λίγα λόγια:

Ο μοντερνισμός είναι το αρχιτεκτονικό κίνημα των αρχών του 20ου αιώνα που επιδίωξε να κόψει όλους τους στιλιστικούς και ιστορικούς δεσμούς με το παρελθόν, απορρίπτοντας για παράδειγμα το διακοσμητικό χαρακτήρα του κινήματος Art Nouveau ή τις χειροποίητες κατασκευές του στυλ Arts και Crafts.

Ο μοντερνισμός αγκάλιασε τις απόψεις εκείνων των φιλοσόφων που υποστήριζαν ότι οι "παραδοσιακές" μορφές τέχνης, αρχιτεκτονικής, λογοτεχνίας, θρησκευτικής πίστης, κοινωνικής οργάνωσης και καθημερινής ζωής ακολουθούσαν ξεπερασμένα πρότυπα.

Σήμερα, ορισμένοι κριτικοί και ιστορικοί της αρχιτεκτονικής θεωρούν ότι στον 20ο αιώνα εμφανίστηκαν δύο κινήματα: ο μοντερνισμός και ο μεταμοντερνισμός, ενώ άλλοι θεωρούν και τα δύο αυτά κινήματα ήταν πτυχές του ίδιου κινήματος.

Ποιοί επηρέασαν το κίνημα του μοντερνισμού και πως αυτό διαμορφώθηκε.

Σημαντική επίδραση στο Μοντέρνο Κίνημα είχαν οι θεωρίες και οι απόψεις του Σίγκμουντ Φρόιντ και του Ερνστ Μαχ Mach, όπως για παράδειγμα η άποψη ότι το μυαλό έχει θεμελιακή δομή και ότι η υποκειμενική εμπειρία βασίζεται στην αλληλεπίδραση των διαφόρων τμημάτων του εγκεφάλου. Σύμφωνα με τον Φρόιντ η υποκειμενική πραγματικότητα βασίζεται στο παιχνίδι των βασικών κινήσεων και των ενστίκτων, μέσω των οποίων γίνεται αντιληπτός ο εξωτερικός κόσμος.

Οι απόψεις αυτές, αντιπροσώπευαν μια αποκοπή από το παρελθόν, καθώς παλιότερα θεωρείτο ότι το μυαλό του ατόμου ήταν μια άγραφη πλάκα’ (tabula rasa) και έτσι μπορούσα να αποτυπωθεί πάνω του η εξωτερική και απόλυτη πραγματικότητα.

Από τα μέσα του 19ου αιώνα οι θεωρητικοί του βικτωριανού στυλ βρίσκονταν σε μια αναζήτηση ενός στυλ στο πνεύμα των καιρών. Οι τρόποι που πίστευαν ότι θα μπορούσαν να το επιτύχουν ήταν μία ανάμειξη των στυλ, σύμφωνα με τους περισσότερο αισιόδοξους. Επίσης υπήρχαν μερικοί, για τους οποίους η λειτουργία, η συνεπής έκφραση δομής και υλικών και η λογική προσέγγιση των προβλημάτων του σχεδιασμού θα μπορούσαν να οδηγήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση.

Για παράδειγμα ο Wagner και ο Josef Hoffmann εφάρμοσαν αφηρημένη τεχνική στις ίσιες γραμμές. Ο Muthesius και το Deutche Werkbund στράφηκαν προς το βιομηχανικό design.

Τα πρώτα κινήματα του 20ου αιώνα, όπως ο Φουτουρισμός και ο Κονστρουκτιβισμός έψαχναν να βρουν τις απαντήσεις στις μηχανές, στα υλικά, την τεχνολογία και τη δύναμη που αυτά προσέφεραν, σε τέτοιο σημείο που η λεγόμενη αισθητική της μηχανής έγινε αυτοσκοπός.

Άλλοι, όπως ο Le Corbusier θεωρούσαν ότι τα σιλό σιτηρών, τα πολυτελή υπερωκεάνια (Μαυριτανία, Τιτανικός), τα αυτοκίνητα, τα αεροπλάνα ήταν παραδείγματα αυτής της καινούργιας επιδιωκόμενης αισθητικής, ενώ άλλοι υποστήριζαν ότι όλη αυτή η τέχνη και η νέα αισθητική ήταν επιδιώξεις των πλούσιων αστών και έπρεπε να απορριφθούν.

Οι στόχοι, οι φιλοδοξίες και οι προσδοκίες ενός κινήματος.

Οι στόχοι του μοντερνισμού ήταν ριζοσπαστικοί και για να απεμπλακούν από την καταπίεση του διάκοσμου και των ιστορικών στυλ, αντισταθμίστηκαν με την διακήρυξη της αντικειμενικότητας και την εξέλιξη των βιομηχανοποιημένων μεθόδων δόμησης.

Κάποια ρεύματα μέσα στο Μοντέρνο Κίνημα, όπως το De Stijl υποστήριζαν την αφαιρετικότητα και την αγνότητα της έκφρασης και ενίσχυσαν τις αφηρημένες απλές γραμμές. Επίσης υπήρχαν διάφορες άλλες απόψεις μέσα στο ίδιο κίνημα, αλλά ουσιαστικά όλες συμφωνούσαν στην ανάγκη για λύσεις στις σύγχρονες απαιτήσεις με τη χρήση μοντέρνων υλικών, δομικών στοιχείων μαζικής παραγωγής και εκβιομηχάνισης των κατασκευών.

Ο φονξιοναλισμός υπήρξε η βάση, όπου όλοι συμφωνούσαν, αλλά ακόμη και εδώ παρατηρήθηκαν αντιρρήσεις στην αναζήτηση μιας αρχιτεκτονικής απελευθερωμένης από τους περιορισμούς του παρελθόντος, της αισθητικής αλλά και της χρήσης.

Κάποιοι μέσα στο Κίνημα υποστήριζαν ότι η πιο καθαρή αρχιτεκτονική ήταν αυτή που παρέμεινε στα χαρτιά , η ακόμη και στο μυαλό, άφθαρτη από την περιπέτεια της υλοποίησης της, μέσα σε μια ακατάστατη κοινωνία.

Τα επιτεύγματα και οι κύριοι εκπρόσωποι

Μέχρι το 1927 στην Έκθεση της Στουτγκάρδης, ο Διεθνής Μοντερνισμός έδωσε το παρόν του, με τη συναίνεση …. Ως προς τη μορφή της μοντέρνας αρχιτεκτονικής και του design: λευκά , ευθύγραμμα κτίρια με στενά παράθυρα από μέταλλο, γυαλί και μπετόν, έγιναν το υπόδειγμα των στόχων της μοντέρνας αρχιτεκτονικής.

Έτσι το κίνημα που επιζητούσε να καταργήσει το στυλ, δημιούργησε απλά μια δική του εικόνα, που με τη σειρά της πίεζε για την αποδοχή της. Με σκοπό την αποκήρυξη των ακαδημιών και ινστιτούτων αρχιτεκτονικής, δημιούργησε τις δικές του θεωρίες, τα δόγματα και την παιδαγωγική καθιέρωση: το Bauhaus του Walter Gropius έγινε το πρότυπο της εκπαίδευσης, έθεσε την ατζέντα και οι συγγραφείς ανέπτυξαν θεωρίες για μια συνεχή, λογική και αναπόφευκτη ανάπτυξη του Μοντερνισμού από τα ‘λειτουργικά’ κτίρια των 18ου και 19ου αιώνων των λεγόμενων ‘πρωτοπόρων’ του σχεδιασμού.

Η αρχιτεκτονική που δεν ταίριαζε απόλυτα σ’ αυτή την άρραφη ‘ιστορία’ αγνοήθηκε, ένας ανατριχιαστικός παραλληλισμός με τον πολιτικό ολοκληρωτισμό του 20ου αιώνα και τις μεθόδους του.

Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Μοντερνισμός , έγινε το δόγμα της αρχιτεκτονικής, μέχρις ότου νέες προκλήσεις εμφανίστηκαν από νεωτεριστικούς αποστάτες (Philip Johnson), συνηγόρους της αντίθεσης και της αντίφασης (Venturi) μέχρι τους πρωταγωνιστές της νεο-ορθολογικής αρχιτεκτονικής (σχολή Ticino).

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι οι εμμονές του Μοντέρνου Κινήματος (που έμοιαζε με θρησκεία ή λατρεία) με την εικόνα που έγινε αντιληπτή ως Μοντερνισμός, εξάλειψε τη χειροτεχνία, σπατάλησε ενέργεια σε υπέρμετρο βαθμό και δημιούργησε ανάγκες για υψηλού κόστους συντήρηση. Το Μοντέρνο Κίνημα προήγαγε κτίρια που δεν ταίριαζαν στο περιβάλλον τους αλλά ούτε και 'τηρούσαν' τις υποσχέσεις των πρωταγωνιστών τους.

Επίσης στην προσπάθεια του για να θέσει κανόνες αισθητικής βασιζόμενους στην αφαιρετικότητα και την αναζήτηση σχημάτων και μορφών, κατάφερε τελικά να μη γίνει αποδεκτό από το ευρύ κοινό.

Ο διεθνής χαρακτήρας και οι αρχές του που νίκησαν τον χρόνο

Πρέπει οπωσδήποτε να τονιστεί η διεθνιστική φύση του Μοντέρνου Κινήματος, που συνάδει απόλυτα με την παγκοσμιοποίηση που επικρατεί σήμερα. Τα καινοτόμα σπίτια των μοντερνιστών με τις μεγάλες τζαμαρίες, τους συνεχείς χώρους, την κομψή επίπλωση από ελαφρά υλικά για να μην αποτελούν εμπόδιο στη ροή του χώρου, μπορούν να ενταχθούν οπουδήποτε, αρκεί να μην αγνοούνται εντελώς οι τοπικές ιδιομορφίες, πράγμα που συμβαίνει σήμερα αρκετά συχνά.

Θα ήταν άδικο να μη τονιστούν τα θετικά σημεία στις βασικές ιδέες του Κινήματος που γι’ αυτό το λόγο έχουν επιβιώσει: ο ελεύθερος σχεδιασμός των χώρων, που σήμερα βρίσκει εφαρμογή στα loft των αστικών κέντρων, τα μεγάλα ανοίγματα που συμβάλλουν στην απεριόριστη θέα, στο άπλετο φως και στην ενοποίηση εσωτερικών κι εξωτερικών χώρων, ώστε η φύση να εισέρχεται στα καθιστικά, η χρήση υλικών προερχόμενων από την τεχνολογική εξέλιξη.

Ο Kazimir Severinovich Malevich γεννήθηκε το 1878, κοντά στο Κίεβο. Σπούδασε στο Ινστιτούτο ζωγραφικής, γλυπτικής και αρχιτεκτονικής της Μόσχας το 1903

Το έργο του μεταξύ των ετών 1910-1920 ήταν επηρεασμένο από τον Κυβισμό και τον φουτουρισμό.

Το 1915 στον εκθεσιακό χώρο 0.10, στο Petrograd εισήγαγε τον Σουπρεματισμό, δηλαδή μια γεωμετρική, αφηρημένη ζωγραφική, όπου απλά γεωμετρικά σχήματα 'γεμισμένα' με 'επίπεδα' χρώματα, δημιουργούσαν συνθέσεις μέσα σε λευκό φόντο.

Ο ίδιος περιέγραψε τη δουλειά του «ως την υπεροχή του καθαρού συναισθήματος» (The supremacy of pure emotion) και έγραψε και ένα επεξηγηματικό βιβλίο, με τίτλο From Cubism to Suprematism:The New Painterly Realism (1915).

Mαύρο τετράγωνο, 1915 (πηγή εικόνας: wikipedia.org)

Μετά την επανάσταση (1918) η Σοβιετική κυβέρνηση ενθάρρυνε πολλούς καλλιτέχνες να αναλάβουν διοικητικές και ακαδημαϊκές θέσεις. Έτσι, ο Malevitch, ξεκίνησε να διδάσκει στα πρώτα δημόσια ελεύθερα εργαστήρια της Μόσχας. Τα εργαστήρια αυτά ήταν οι προπομποί των VKHUTEMAS. Στη συνέχεια το 1919 αντικατέστησε τον Marc Chagall και ανέλαβε καθήκοντα διευθυντή στο ινστιτούτου Vitebsk. Τον επόμενο χρόνο, ο Malevich μαζί με μαθητές του από τη σχολή Vitebsk ιδρύσαν την ομάδα Unοvis, με την οποία συνεργαστήκαν ο El Lissitzky και ο Nikolai Suetin. Μετά το 1919 άρχισε να απομακρύνετε από τη ζωγραφική και να πειραματίζεται με τις τρισδιάστατες εφαρμογές του Σουπρεματισμού σχεδιάζοντας πόλεις, μικρές μονάδες κατοίκησης και κατασκευάζοντας αρχιτεκτονικά προπλάσματα.

Από το 1922 έως το 1927 δίδαξε στο ινστιτούτο του Petrograd (Institute of Artistic Culture) και μεταξύ των ετών 1924 και 1926 εργάστηκε κυρίως πάνω στα αρχιτεκτονικά προπλάσματα (μακέτες) με τους μαθητές του. Με την επιστροφή του στο Petrograd (το 1922) άρχισε να σχεδιάσει και κεραμικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, εμφανώς επηρεασμένα από τον σουπρεματισμό. Τα κεραμικά αυτά κατασκευάζονταν από το κρατικό εργοστάσιο πορσελάνης Lomonοsov.

Σταχτοδοχείο. (πηγή εικόνας: http://www.lomonosov-russia.com)

Κύπελο καφέ και πιατάκι. (πηγή εικόνας: http://www.lomonosov-russia.com)

Οι ιδέες του Malevitch έγιναν ξεπέρασαν τα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης, μέσω ενός βιβλίου του Bauhaus, με τίτλο "The Non-Objective World" (1927).

Ο Malevivh πέθανε το 1935, στο Λένινγκραντ.

Δείτε Online ένα δωρεάν βιβλίο αφιερωμένο στις πορσελάνες Lomonosov: Lomonosov. Porcelain Manufacture. St. Petersburg. 1744-1994

Βασική πηγή πληροφοριών άρθρου: Μουσείο Guggenheim

Aπό τη γαλλική αριστοκρατία, στις αποικίες του Νέου Κόσμου.

Το ύφασμα toile (τουάλ), ή για την ακρίβεια το ύφασμα toile de jouy, "ανακαλύφθηκε" σε ένα χωριό της βόρειας Γαλλίας, στο Jouy-en-Josa, στα τέλη του 18ου αιώνα. Η λεξη toile, σημαίνει "ρουχο" στα γαλλικά και το Jouy δηλώνει το χωριό από όπου ξεκίνησε η παραγωγή του υφάσματος αυτού.

Το 1760, ο Christophe-Philippe Oberkampf ίδρυσε στο Jouy-en-Josa το κλωστουφαντουργείο του και ξεκίνησε τυπώματα πάνω σε βαμβακερά υφάσματα. Άρχικά τα τυπώματα γίνονταν με ξύλινες 'σφραγιδες΄ και για αυτό τα μοτίβα είχαν σχετικά μικρό μέγεθος.

Τα υφάσματα toile έγιναν σύντομα πολύ δημοφιλή ανάμεσα στους κύκλους της γαλλικής αριστοκρατίας. Έτσι ο Λουδοβίκος ο XVI, ενθουσιασμένος από τις toile δημιουργίες απένειμε βασιλικό έπαινο στο δημιουργό των υφασμάτων αυτών, στον Oberkampf δηλαδή.

Στην Αμερική, το υφασμα αυτό ηταν άγνωστο, ώσπου το έφερε από την Αγγλία ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, ώς δώρο για τη γυναίκα του. Η εξέλιξη αυτή είχε θετικές και αρνητικές επιπτώσεις για το μέλλον του υφάσματος. Από τη μία, διέδωσε το toile και το έκανε προσιτό σε περισσότερο κόσμο, από την άλλη όμως έγινε η αιτία για την παραγωγή φθηνότερων απομιμήσεων που τελικά "έκλεισαν" την επιχείρηση του Oberkampf (1840).

Γενικά το toile χρησιμοποιούνταν ως ύφασμα επιπλώσεων αλλά σύντομα τα μοτίβα μεταφέρθηκαν και στις ταπετσαρίες.

Θεματολογία:

Η θεματολογία των toile ηταν συνήθως εμπνευσμένη από τη ζωή στην εξοχή, από τη μυθολογία, από την καθημερινότητα των χωρικών, από τα βουκολικά τοπία, κλπ. Τα θέματα, σχεδόν πάντοτε απαπαριστούν μια ξέγνοιαστη και χαρούμενη ζωή.

Τα χρώματα:

Συνήθως, τα μοτίβα του Toile είχαν χρώμα μαύρο, κόκκινο και μπλέ και το φόντο ήταν λευκό ή κρεμώδες. Σπανιότερα, απαντώνται και άλλα χρώματα μοτίβων ενώ σήμερα υπάρχει πλήρης ελευθερία τόσο στο χρώμα των μοτίβων όσο και του φόντου.

πηγή στοιχείων: εδώ

To Art Deco δεν ήταν κίνημα ούτε καλλιτεχνικό ρεύμα αλλά μάλλον μια τάση στο design.

Ξεκίνησε από τη Γαλλία το 1920, αλλά εμφανίστηκε επίσης (ανάμεικτο με άλλα στυλ) στη Βρετανία και στην Αμερική το 1930. Πήρε το όνομά του από την έκθεση Paris Exposition Des Arts Decoratifs Et Industriels (1925) . Στην έκθεση αυτή το συγκεκριμένο στυλ είχε κατακλύσει σχεδόν τα πάντα.

Οι πηγές έμπνευσης είναι ποικίλες. Η τάση Art Deco επηρεάστηκε από τα καλλιτεχνικά ρεύματα του κυβισμού και του Φωβισμού αλλά και από μια σειρά άλλων πηγών όπως από τα Ρωσικά μπαλέτα, από την αφρικανική και αιγυπτιακή τέχνη, από το σχεδιασμός ορισμένων μοντερνιστών όπως από του Josef Hoffmann, του Frank Lloyd Wright, του Adolf Loos, κλπ

Το Art Deco ήταν γυαλιστερό, γεμάτο πολυτέλεια, με ακριβά υλικά όπως το ελεφαντόδοντο και το σμάλτο. Τα έπιπλα, τα προϊόντα, οι εσωτερικοί χώροι, οι προσόψεις έχουν έντονη γραμμικότητα, με λίγες διακοσμήσεις.

Γνωστοί εκπρόσωποι είναι ο Jacques- Emile Ruhlmann, ο Rene Lalique, ο Jean Dunand, ο A.M Cassandre

http://seyrigian.blogspot.com/2009/08/magic-of-lalique.html

To Art Deco, στη πραγματικότητα δεν αντιπροσώπευε την αληθινή πολυτέλεια και το πραγματικά ακριβό. Αντίθετα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήθελε εσκεμμένα να δώσει την εντύπωση του πολυτελούς και του ακριβού χωρίς όμως να είναι. Σε αυτόν το στόχο βοηθούσαν τα συγχρονα υλικά όπως το χρώμιο, το χρωματιστό γυαλί, ο βακελίτης, κλπ.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης του 1925, το Art Deco δέχτηκε έντονη κριτική από τους μοντερνιστές, κυρίως λόγω του φανταχτερού του ύφους, Το ενδιαφέρον για το Art Deco αναβίωσε το 1960 κυρίως ως σημείο αναφοράς στο κίνημα του μοντερνισμού.

Ο Ιταλός Ettore Sottsass αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σχεδιαστές του 20 αιώνα. Το έργο που άφησε πίσω του περιλαμβάνει μια μεγάλη συλλογή από έπιπλα, κοσμήματα, γυάλινα αντικείμενα, φωτιστικά και μηχανήματα γραφείου. Γεννήθηκε στην πόλη Innsbruck από Ιταλούς γονείς. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην πόλη Trento και το 1928 μετακόμισε στο Τορίνο, όπου και ξεκίνησε να σπουδάζει αρχιτεκτονική στο πολυτεχνείο της πόλης (1934). Αποφοίτησε το 1939.

Ως στρατιώτης στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1943) έζησε στο Μαυροβούνιο, και εκεί βρήκε την ευκαιρία να δημιουργεί σχέδια για ρούχα, τα οποία τυπώνονταν σε τοπικά εργαστήρια. Μετά το τέλος του πολέμου, ξεκίνησε συνεργασία με την ομάδα των αρχιτεκτόνων Giuseppe Pagano στο Τορίνο. Το ενδιαφέρον του για τα δυσδιάστατα σχέδια βρήκε διέξοδο στη σχεδίαση εξωφύλλων και κασκόλ.

Το 1946 μετακόμισε στο Μιλάνο, όπου μαζί με τον Bruno Munari οργάνωσαν το πρώτο διεθνές σόου αφηρημένης τέχνης. Το δικό του γλυπτό έργο, συνδύαζε στοιχεία του κινήματος του νεοπλαστικισμού με στοιχεία σουρεαλιστών καλλιτεχνών. Το 1950, άρχισε να πειραματίζεται με το υλικό Plywood, με το πλαστικό και τα μέταλλα και να προσεγγίζει τις οργανικές φόρμες.

Στην μαζική παραγωγή προϊόντων μπήκε δυναμικά μετά το 1955. Τα 1956 εργάστηκε για αρκετούς μήνες στο στούντιο του George Nelson στη Νέα Υόρκη. Η εμπειρία του από την Αμερική, του έδωσε την ευκαιρία να αντιληφθεί την έννοια της μαζικής παράγωγης και την αξία της ταχύτητας στον ανεπτυγμένο κόσμο ενώ ήρθε και σε επαφή με την ποπ αρτ και τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό.

Το 1957, ξεκίνησε συνεργασία με την εταιρεία Olivetti. Το γνωστότερο ίσως δημιούργημά του, αφόρα την γραφομηχανή Valentine, η οποία ήταν ελαφριά, κατασκευασμένη από κόκκινο πλαστικό και σύντομα έγινε ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα της εποχής της.

Η γραφομηχανη Valentine (1969), πηγή εικόνας: www.wikipedia.com

Ο Sottsass επηρεαζόταν από τα ταξίδια του. Το 1961 ταξίδεψε στην Ινδία και αμέσως μετά σχεδίασε μια σειρα κεραμικών αντικειμένων τα οποία ονόμασε «The Ceramics of Darkness». Το 1965 σχεδίασε μια σειρά επίπλων για την εταιρεία Poltronova: γνωστό έργο είναι το Lotus table, το οποίο θυμίζει το πόδι του Μίκυ Μάους.

Καθώς ο Sottsass χρησιμοποιούσε την οπτική γλώσσα αλλά και επαναπροσδιόριζε γνωστά αντικείμενα αλλά με καινούργια οπτική, θεωρήθηκε πρωτοπόρος του μεταμοντερνισμού. Άλλωστε, μπορούσε άνετα να κινείτε μεταξύ του χώρου της τέχνης, της χειροτεχνίας και του design.

Στις αρχές του 70 δημιούργησε λιγοστά μόνο σχέδια για μαζική παράγωγη. Το 1975 ξεκίνησε να συνεργάζεται με το Studio Alchymia. Όμως λόγω της "ιδεολογικής" διαφωνία του με τον Alessandro Mendini, εγκατέλειψε την ομάδα το 1981. Σύντομα δημιούργησε την γνωστή ομάδα Memphis και την ομάδα Sottsass Associati. Το πρώτο του αρχιτεκτονικό έργο ολοκληρώθηκε το 1990.

modern office chairs

Τα τελευταία καθίσματα που σχεδιάστηκαν από το Sottsass

modern ice tools and buckets

Σαμπανιέρα (1979) σχεδιασμένη από το Sottsass για τον οίκο Alessi