Εμφάνιση άρθρων βάσει ετικέτας: μαλεβιτσ

γράφει η Αναστασία Καλτσά - Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε

Περισσότερο από ένα απλό στυλ σχεδιασμού, ο μινιμαλισμός απαιτεί ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Υπογραμμίζει ουσιαστικά τη μορφή και τη δομή.

Ενώ πολλοί άνθρωποι τείνουν να συνδέουν το μινιμαλισμό με τη ζωγραφική, το κίνημα αυτό συναντάται και στη δημιουργία μουσικών συνθέσεων, σε θεατρικές παραστάσεις ακόμη και στην εσωτερική διακόσμηση. Σε όλες τις περιπτώσεις ο μινιμαλισμός ορίζεται ως η εξάλειψη όλων των στοιχείων που θεωρούνται περιττά έτσι ώστε να επιτρέπεται η ανάδειξη των ουσιωδών χαρακτηριτικών.

Ο μινιμαλισμός και η επιρροή του σε διάφορες μορφές τέχνης:

Όσον αφορά τη ζωγραφική ο μινιμαλισμός φαίνεται να γεννήθηκε στις αρχές του αιώνα, στην εποχή του μοντερνισμού και να κέρδισε την μεγαλύτερη επιρροή του μετά το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Ενώ οι δυσφημιστές του μινιμαλισμού θεωρούν όταν από τα έργα απουσιάζει το βάθος και η έκταση, οι υποστηρικτές αυτής της μορφής τέχνης βλέπουν ότι τα έργα των μινιμαλιστών εστιάζουν στα βασικά στοιχεία χωρίς αυτά να "κρύβονται" από τα δευτερέυοντα στοιχεία.

Οι τέχνες του θεάματος επίσης έχουν χρησιμοποιήσει την ιδέα του μινιμαλισμού. Αντί να βασίζονται στην επεξεργασία των σκηνικών για να δώσουν την ατμόσφαιρα και το ύφος σε μία παράσταση, η κίνηση και η παρουσίαση των ηθοποιών είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό του χρόνου, της τοποθεσίας και της κατεύθυνσης του έργου. Αυτή η μινιμαλιστική προσέγγιση συχνά θεωρείται πρόκληση και "δώρο Θεού" για έναν ηθοποιό, καθώς αποτελεί ο ίδιος το ισχυρότερο μέσο για τη διαμόρφωση των εικόνων στο μυαλό του κοινού.

Ο μινιμαλισμός έχει επηρεάσει και άλλες μορφές τέχνης. Η μουσική, η λογοτεχνία και η αρχιτεκτονική, όλες περιέχουν παραδείγματα επιρροής του μινιμαλισμού. Ουσιαστικά, οποιοδήποτε περιβάλλον που διατηρείται σε μια κατάσταση απλή, που περιέχει μόνο τα βασικά στοιχεία και είναι απαλλαγμένο από διακοσμητικά στοιχεία μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει μινιμαλιστικό χαρακτήρα.

Ιστορία του μινιμαλισμού

Ο όρος μινιμαλισμός χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον David Burlyuk σε έναν κατάλογο έκθεσης για τα έργα ζωγραφικής του John Graham στη στοά Dudensing στη Νέα Υόρκη το 1929.

Ο μινιμαλισμός μπορεί να ανιχνευθεί από τον 18ο αιώνα όταν ο Goethe κατασκεύασε ένα Alatar καλής τύχης το οποίο το αποτελούσαν ένας κύβος και μία σφαίρα από πέτρες. Επιπλέον στη δεκαετία του ’20 καλλιτέχνες όπως ο Malevich και ο Duchamp δημιούργησαν έργα που παρέπεμπαν σε μινιμαλιστικές προθέσεις.

Ο μινιμαλισμός προέκυψε ως μία αντίδραση ενάντια στην υπερβολική ποσότητα και αλαζονεία του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, έχει επιρροές από την Pop Art, τον κυβισμό και την Land Art λόγω της χρήσης των απλών μορφών. Επίσης εμπνεύστηκε και από τους Ρώσους Suprematists όπως ο Kasimir Malevich.

Ο μινιμαλισμός είναι μία κίνηση που γεννήθηκε στην Αμερική και προήλθε κυρίως από την δουλειά του Frank Stella του οποίου οι μαύροι πίνακες εκτέθηκαν πρώτη φορά στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στην Νέα Υόρκη το 1959 και ενέπνευσαν πολλούς καλλιτέχνες να απορρίψουν την εκφραστική τέχνη του παρελθόντος. Παρόλο που δεν ήταν ποτέ μία οργανωμένη κίνηση η μινιμαλιστική τέχνη έγινε κυρίαρχη στην γλυπτική αν και υπάρχουν και πολλοί μινιμαλιστικοί ζωγράφοι. Η έκθεση που έγινε στην Νέα Υόρκη το 1966 και είχε τον τίτλο “Primary Structures” ήταν ένα γεγονός-κλειδί στην ιστορία της κίνησης.

Μερικά αντιπροσωπευτικά μινιμαλιστικά έργα:

Εκπρόσωποι του μινιμαλισμού:

Μερικοί από τους διασημότερους μινιμαλιστές είναι ο Dan Flavin, ο Carl Andre, ο Donald Judd και ο Sol LeWitt, οι ζωγράφοι Ellsworth Kelly και Frank Stella, οι αρχιτέκτονες John Pawson και Ludwig Mies van der Rohe.

Οι μινιμαλιστικοί καλλιτέχνες ήθελαν οι θεατές τους να δουν τη δουλειά τους χωρίς να αποσπάται η προσοχή από τη σύνθεση, το θέμα και τα άλλα στοιχεία της παραδοσιακής εργασίας. Το μέσο και τα υλικά της εργασίας ήταν η πραγματικότητα του έργου.

Οι μινιμαλιστές απέρριψαν την ιδέα ότι η τέχνη πρέπει να απεικονίσει την προσωπική έκφραση του δημιουργού. Μάλλον οι καλλιτέχνες θεώρησαν ότι η προσωπική αντίδραση του θεατή στο έργο τους ήταν εξαιρετικά σημαντική και προσπάθησαν έτσι να αποβάλουν την παρουσία του δημιουργού από την εργασία τους.

Ο μινιμαλισμός εξέτασε τη φύση της τέχνης και της θέσης της στην κοινωνία. Αν και μερικοί έκριναν τη μινιμαλιστική τέχνη ως απρόσιτη και άγονη, άλλοι είδαν την επαναστατική έννοια της καθαρής καλαισθησίας και της ισχυρής επιρροής που η μινιμαλιστική θεωρία είχε στη μεταμοντέρνα τέχνη.

Ο Kazimir Severinovich Malevich γεννήθηκε το 1878, κοντά στο Κίεβο. Σπούδασε στο Ινστιτούτο ζωγραφικής, γλυπτικής και αρχιτεκτονικής της Μόσχας το 1903

Το έργο του μεταξύ των ετών 1910-1920 ήταν επηρεασμένο από τον Κυβισμό και τον φουτουρισμό.

Το 1915 στον εκθεσιακό χώρο 0.10, στο Petrograd εισήγαγε τον Σουπρεματισμό, δηλαδή μια γεωμετρική, αφηρημένη ζωγραφική, όπου απλά γεωμετρικά σχήματα 'γεμισμένα' με 'επίπεδα' χρώματα, δημιουργούσαν συνθέσεις μέσα σε λευκό φόντο.

Ο ίδιος περιέγραψε τη δουλειά του «ως την υπεροχή του καθαρού συναισθήματος» (The supremacy of pure emotion) και έγραψε και ένα επεξηγηματικό βιβλίο, με τίτλο From Cubism to Suprematism:The New Painterly Realism (1915).

Mαύρο τετράγωνο, 1915 (πηγή εικόνας: wikipedia.org)

Μετά την επανάσταση (1918) η Σοβιετική κυβέρνηση ενθάρρυνε πολλούς καλλιτέχνες να αναλάβουν διοικητικές και ακαδημαϊκές θέσεις. Έτσι, ο Malevitch, ξεκίνησε να διδάσκει στα πρώτα δημόσια ελεύθερα εργαστήρια της Μόσχας. Τα εργαστήρια αυτά ήταν οι προπομποί των VKHUTEMAS. Στη συνέχεια το 1919 αντικατέστησε τον Marc Chagall και ανέλαβε καθήκοντα διευθυντή στο ινστιτούτου Vitebsk. Τον επόμενο χρόνο, ο Malevich μαζί με μαθητές του από τη σχολή Vitebsk ιδρύσαν την ομάδα Unοvis, με την οποία συνεργαστήκαν ο El Lissitzky και ο Nikolai Suetin. Μετά το 1919 άρχισε να απομακρύνετε από τη ζωγραφική και να πειραματίζεται με τις τρισδιάστατες εφαρμογές του Σουπρεματισμού σχεδιάζοντας πόλεις, μικρές μονάδες κατοίκησης και κατασκευάζοντας αρχιτεκτονικά προπλάσματα.

Από το 1922 έως το 1927 δίδαξε στο ινστιτούτο του Petrograd (Institute of Artistic Culture) και μεταξύ των ετών 1924 και 1926 εργάστηκε κυρίως πάνω στα αρχιτεκτονικά προπλάσματα (μακέτες) με τους μαθητές του. Με την επιστροφή του στο Petrograd (το 1922) άρχισε να σχεδιάσει και κεραμικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, εμφανώς επηρεασμένα από τον σουπρεματισμό. Τα κεραμικά αυτά κατασκευάζονταν από το κρατικό εργοστάσιο πορσελάνης Lomonοsov.

Σταχτοδοχείο. (πηγή εικόνας: http://www.lomonosov-russia.com)

Κύπελο καφέ και πιατάκι. (πηγή εικόνας: http://www.lomonosov-russia.com)

Οι ιδέες του Malevitch έγιναν ξεπέρασαν τα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης, μέσω ενός βιβλίου του Bauhaus, με τίτλο "The Non-Objective World" (1927).

Ο Malevivh πέθανε το 1935, στο Λένινγκραντ.

Δείτε Online ένα δωρεάν βιβλίο αφιερωμένο στις πορσελάνες Lomonosov: Lomonosov. Porcelain Manufacture. St. Petersburg. 1744-1994

Βασική πηγή πληροφοριών άρθρου: Μουσείο Guggenheim