Εμφάνιση άρθρων βάσει ετικέτας: στυλ διακόσμησης

γράφει η Χρύσα Ξουβερούδη - Ιστορικός Τέχνης.

Ξένοιαστη ζωή με χλιδή, κομψότητα και ανάλαφρος ρομαντισμός είναι συνώνυμα του ροκοκό στιλ.

Αν σας γοητεύει η εκλεπτυσμένη ομορφιά του, η παιχνιδιάρικη ατμόσφαιρα που δημιουργεί, αξίζει να γνωρίσετε τα χαρακτηριστικά του και να περιπλανηθείτε στον κόσμο του.

Ο όρος Ροκοκό προέρχεται από τη γαλλική λέξη rocaille που σχετίζεται με τη φυτική διακόσμηση. Επίσης είναι γνωστό και ως Louis Quinze, Louis XV ή απλά Louis, από το όνομα του γάλλου αυτοκράτορα, του οποίου η βασιλεία το όρισε χρονικά και αισθητικά.

Πρόκειται για ένα βραχύβιο στιλ – περίπου από το 1730 και έως το 1750- που παραλαμβάνει τη σκυτάλη από το Μπαρόκ, χαμηλώνοντας τους τόνους και ελαφρύνοντας τη διάθεση. Ένα αυλικό στιλ που επιδιώκει να ενισχύσει την ευχάριστη ατμόσφαιρα των fêtes galantes και να μας τη μεταδώσει.

Από την υπερβολή του αυτοκρατορικού γούστου που με συνέπεια υπηρετούσε το Μπαρόκ, μπαίνουμε στα ιδιωτικά διαμερίσματα της Madame de Pompadour κι απολαμβάνουμε τη γυναικεία αισθητική, όπως αυτή εμφανίζεται σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης, ρολόγια, πορσελάνινα είδη, υφάσματα, κοσμήματα, έπιπλα, αντίκες, πίνακες, μπιμπελό. Ο χώρος συλλαμβάνεται συνολικά και τα επί μέρους στοιχεία συνυπάρχουν αρμονικά στην προβολή του όλου.

Από την οροφή ως το πάτωμα το ροκοκό δίνει το εικαστικό πρόσταγμα μέσα από μια λυρική και παράλληλα ρουστίκ οπτική. Στις οροφές οι γύψινες διακοσμήσεις δημιουργούν ένα πανόραμα από φυτικά μοτίβα, όστρακα, πουλιά, κοράλλια, γυναικείες μορφές που μοιάζουν με νύμφες ή αρχαίες θεότητες και αιωρούνται σε αόρατες κούνιες, όπως ακριβώς και οι κυρίες της αυλής.

Τα στοιχεία αυτά συχνά ήταν επιχρυσωμένα, ενώ υλικά όπως το ελεφαντόδοντο αλλά και οι πολύτιμοι πολυέλαιοι που κοσμούσαν τα ταβάνια, ενίσχυαν την πολυτέλεια. Τα δωμάτια ευρύχωρα, είχαν ορθογώνιο ή ωοειδές σχήμα που ευνοούσε την κίνηση μέσα στο χώρο κάνοντας τον πιο μαλακό.

Πολλά και μεγάλα παράθυρα, ψηλές πόρτες με σκάλισμα στην επιφάνεια τους και εντυπωσιακά υπέρθυρα καθώς και οι επιβλητικοί καθρέπτες με εντυπωσιακές συνήθως επιχρυσωμένες κορνίζες, δημιουργούσαν ένα δραματικό σκηνικό. Αν σε όλα αυτά προσθέσετε και τις πλούσιες κουρτίνες με τα πολύτιμα υφάσματα- ταφτά, μετάξι- και τα μπροκάρ σχέδια, θα μεταφερθείτε νοερά στον κόσμο του ροκοκό.

Η πολυτέλεια δε θα μπορούσε να λείπει ούτε από τα δάπεδα. Τα χαριτωμένα γοβάκια των κυριών αναζητούσαν τη ζεστασιά του ξύλινου δαπέδου ή την ψυχρή λάμψη του μαρμάρινου για να παρασυρθούν στη δίνη ενός αισθαντικού χορού. Βέβαια και ένα πλακάκι καλής ποιότητας, ενδεχομένως με κάποια διακοσμητικά μοτίβα θα μπορούσε να υπηρετήσει επαρκώς το σκοπό του. Μην ξεχνάμε ότι στο Amalienburg –κυνηγετικό περίπτερο, τυπικό δείγμα ροκοκό αρχιτεκτονικής στα θερινά ανάκτορα του Μονάχου- τα πλακάκια Delft δημιουργούσαν μια πολυτελή ατμόσφαιρα στην κουζίνα. Επειδή όμως δεν έχουμε όλοι βασιλική καταγωγή, ένα ωραίο πλακάκι θα μπορούσε άνετα να υποστηρίξει τη ροκοκό επιλογή σας.

Το στοιχείο ωστόσο, που ‘αποθεώνει’ το στιλ ροκοκό αφορά την αισθητική των επίπλων και των διακοσμητικών αντικειμένων.Τα ξύλινα έπιπλα είναι βαμμένα σε φωτεινά χρώματα και πολλές φορές έχουν σκαλιστά επιχρυσωμένα πόδια. Η διακοσμητική διάθεση προωθείται από την ανάλαφρη καμπύλη αλλά και από τις γλυπτές λεπτομέρειες με θέματα από το φυτικό κόσμο καθώς και πουλιά, ερωτιδείς, νύμφες. Νωχελικά ξαπλώνουν πάνω στις ξύλινες επιφάνειες, τυλίγονται στα πόδια, τα αγκαλιάζουν με απαράμιλλη χάρη και γίνονται ένα μαζί τους. Τα έπιπλα μπορεί να είναι σταθερά-βιβλιοθήκες, εταζέρες, κ.α- και φυσικά κινητά, κυρίως από μαόνι, ξύλο καρυδιάς κλπ.

Τα υφάσματα των επίπλων βρίσκουν το γνήσιο εκφραστή τους στο μετάξι. Συνομιλούν με τις λαμπερές αποχρώσεις του χρυσού και του ασημιού, καθώς και με τους παστέλ τόνους. Τα σχέδια στα υφάσματα επαναλαμβάνουν την αγαπημένη θεματολογία του ροκοκό.

Στο παιχνίδι της λάμψης και της πολυτέλειας δε θα μπορούσε να μη παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο ο καθρέπτης. Ορισμένες φορές ολόκληροι οι τοίχοι είναι καλυμμένοι με καθρέπτες - με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Αίθουσα των καθρεπτών στα ανάκτορα των Βερσαλλιών ενώ κάποιες φορές εμφανίζονται σαν αισθητικός μανδύας για να καλύψουν π.χ το τζάκι, κατά τη θερινή περίοδο.

Αν κι εσείς θέλετε να μεταφέρετε τη ροκοκό ατμόσφαιρα στο χώρο σας επιλέξτε σκαλιστά έπιπλα σε ασημόχρυσες αποχρώσεις ή σε φωτεινά χρώματα. Σηκώστε ψηλά το κεφάλι και δημιουργείστε μια πρωτότυπη οροφή με γύψινες διακοσμήσεις, των οποίων μπορείτε να ενισχύσετε η λάμψη χρωματίζοντας τες από την παλέτα του ροκοκό. Στο ίδιο ύφος φυσικά και οι τοίχοι, θα πρέπει να κινηθούν στους τόνους του παστέλ. Ντύστε τα παράθυρα με pull-up κουρτίνες, αναδείξτε το χώρο με εντυπωσιακούς σκαλιστούς καθρέπτες και αφήστε το φως να χορέψει πάνω στις επιφάνειες. Αντικείμενα από πορσελάνη –πιστά στο ροκοκό ύφος που ακόμα και σήμερα αντιγράφονται και κυκλοφορούν από τους μεγάλους οίκους πορσελάνης – βάζα, λάμπες, μπιζουτιέρες, ρολόγια, θα συμβάλλουν στο να ‘ευωδιάσει’ ο χώρος με το άρωμα του ροκοκό.

γράφει η Μαρία Κακουλίδου (Μηχανικός Ανακαίνισης και Αποκατάστασης Κτιρίων)

Ανάλαφρο, συνδεδεμένο με το πλούτο και την καλοπέραση αν και κατασυκοφαντημένο ως κακόγουστο, το ροκοκό δεν έχασε ποτέ τους οπαδούς του.

Εάν θέλετε έστω και λίγο να χαθείτε στις υπερβολές του καλύτερα να ξέρετε τι ακριβώς είναι το ροκοκό και τους όρους με το οποίους θα το βάλετε στη ζωή σας.

Το Ροκοκό στυλ που είναι γνωστό και ως Louise Quinze, Louis XV ή απλά Louis, εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον 18ο αιώνα στη Γαλλία. Ωστόσο είχε αρχίσει να παρακμάζει πριν φτάσουν οι επαναστάτες στη Βαστίλη με τους οποίους δεν είχε απολύτως καμιά τύχη. Ας πούμε πως έφτασε σε ακμή στα 1730 και άρχισε να πέφτει σε ανυποληψία από το 1750 και μετά.

Ως ρυθμός διαδέχτηκε το μπαρόκ φροντίζοντας ωστόσο να ξεφορτωθεί το ιδεολογικό προκάλυμμα της απόλυτης μοναρχίας και του καθολικισμού. Γνώρισε δόξες κυρίως ως στυλ εσωτερικής διακόσμησης, ενώ χρησιμοποιήθηκε εκτενώς σε πορσελάνινα είδη, υφάσματα, ρολόγια, κοσμήματα, έπιπλα, αντίκες, πίνακες και μπιμπελό.

Στο ροκοκό οι χώροι δεν ήταν απλώς δωμάτια αλλά αντιμετωπίζονταν ως έργα τέχνης. Είχαν ορθογώνιο ή ωοειδές σχήμα για να "μαλακώσει" η εμφάνιση τους.

Εάν ονειρεύεστε τοίχους με ροκοκό αντίληψη, διαλέξτε γι αυτούς ένα όμορφο βαθύ πράσινο χρώμα ενώ μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ταπετσαρίες για μικρότερα δωμάτια. Επίσης, το πιο δημοφιλές είδος διακόσμησης για μεγάλες επιφάνειες είναι το μωσαϊκό. Τα μωσαϊκά στο αυθεντικό ροκοκό ήταν κατασκευασμένα από πέτρες και μάρμαρο σε φυσικά χρώματα.

Τα ανώτερα σημεία των τοίχων των δωματίων πρέπει να είναι σκαλιστά ή διακοσμημένα με φυτικά μοτίβα, όστρακα και να είναι βαμμένα σε λευκό χρώμα.

Σε μια τυπική ροκοκό διακόσμηση μπορούν να είναι διατεταγμένα γύρω από το δωμάτιο (συμπεριλαμβανομένων των θυρών): μια σειρά από ξύλινα φύλλα, έξοχα διακοσμημένα με ιδιαίτερο σκάλισμα και επιχρυσωμένα. Τα ταβάνια μπορούν να έχουν ανάγλυφα φυτικά μοτίβα όπως κλωνάρια, φύλλα, άνθη σε σχηματισμούς C και S, κοχύλια, κοράλλια, σύννεφα και μερικές φορές μικρά πουλιά.

Στο ροκοκό οι τοίχοι και οι οροφές είναι επιχρυσωμένα, περιγράφονται και είναι βαμμένα λευκά. Τεράστιοι πολυέλαιοι κοσμούν τα ταβάνια δίνοντας την αίσθηση της πολυτέλειας.

Τα παράθυρα και οι πόρτες στα υπέρθυρα είναι ελαφρώς λαξευμένα και συχνά εμφανίζουν pull-up κουρτίνες. Πολλά παράθυρα προσθέτονται, όχι μόνο για να αυξηθεί η ποσότητα του φωτός, αλλά και για να δώσουν την αίσθηση του δράματος. Το δράμα, η ένταση, το συναίσθημα παίζει μεγάλο ρόλο στο ροκοκό.

Στα δάπεδα, ιδανικό είναι το σκούρο χρώμα σε ξύλο, μάρμαρο ή ακόμα και σε πλακάκια. Επιλέξτε να καλύψετε τα δάπεδα σας με ανατολίτικα χαλιά για ένα τέλειο, αριστοκρατικό αποτέλεσμα.

Τα έπιπλα είναι κατασκευασμένα για να παρέχουν άνεση, είναι φωτεινά και έχουν συχνά σκαλιστά επιχρυσωμένα πόδια. Επίσης φέρουν γλυπτά και τις περισσότερες φορές είναι ειδική παραγγελία για την επίπλωση συγκεκριμένου δωματίου. Τα σχέδια περιλαμβάνουν πολλά γλυπτά και γραμμές χωρίς όμως να είναι πολύ βαριά. Έχουν απλά χαρακτηριστικά, διαθέτουν κυρτά πόδια, πλάτες με ενσωματωμένα γλυπτά, εμπνευσμένα από τη φύση, όπως φύλλωματα, τσαμπιά σταφυλιών, πτηνά κλπ

Κάθε δωμάτιο έχει κάποια σταθερά και ορισμένα κινητά έπιπλα που συχνά χρησιμοποιούνται ακόμα και σε εκτός της θύρας μέρη. Για τα έπιπλα χρησιμοποιούν την καρυδιά, το μαόνι κλπ.

Τα υφάσματα που χρησιμοποιούνται είναι όμορφα διακοσμημένα. Έτσι, τα έπιπλα είναι συχνά καλυμμένα για την προστασία της ταπετσαρίας από την καθημερινή φθορά.

Οι καθρέπτες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του στυλ. Ορισμένες φορές ολόκληροι οι τοίχοι είναι επενδυμένοι με καθρέπτες. Καθρέπτες χρησιμοποιούνται ακόμη και σαν παράθυρο ώστε να κρύψουν για παράδειγμα το τζάκι, κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών.

Τυπικά χρώματα του στυλ είναι το ασημί, το χρυσό, τα παστέλ χρώματα και το λευκό. Ως τυπικά υλικά μπορούμε να αναφέρουμε το ξύλο και το γυψομαρμαροκονίαμα. Το συνολικό αποτέλεσμα είναι λάμψη και ζωντάνια, ένα ταιριαστό σκηνικό του 18ου αιώνα που παραπέμπει στην αριστοκρατική κοινωνική ζωή, με την έμφαση που δίνει στην προστασία της ιδιωτικής ζωής και στη λατρεία των ανθρώπινων σχέσεων.

 

https://www.flickr.com/photos/uncommonindustries/1332870353/

Ιδέες για οικονομική ανανέωση των χώρων, που φέρνουν φρεσκάδα και κομψότητα χωρίς δυσβάσταχτη επιβάρυνση του σπιτικού προϋπολογισμού.

Σας γοητεύει το ύφος Art Nouveau; Αν ναι, τότε με ποιο τρόπο θα μπορούσατε να το εισάγετε στον εσωτερικό χώρο;

Κηρύσσοντας πόλεμο σε κάθε τι παραδοσιακό ο μοντερνισμός ως κίνημα είχε πολλά πρόσωπα και επηρέασε βαθιά τις αντιλήψεις, την τέχνη και τον τρόπο ζωής.

Ο μοντερνισμός με λίγα λόγια:

Ο μοντερνισμός είναι το αρχιτεκτονικό κίνημα των αρχών του 20ου αιώνα που επιδίωξε να κόψει όλους τους στιλιστικούς και ιστορικούς δεσμούς με το παρελθόν, απορρίπτοντας για παράδειγμα το διακοσμητικό χαρακτήρα του κινήματος Art Nouveau ή τις χειροποίητες κατασκευές του στυλ Arts και Crafts.

Ο μοντερνισμός αγκάλιασε τις απόψεις εκείνων των φιλοσόφων που υποστήριζαν ότι οι "παραδοσιακές" μορφές τέχνης, αρχιτεκτονικής, λογοτεχνίας, θρησκευτικής πίστης, κοινωνικής οργάνωσης και καθημερινής ζωής ακολουθούσαν ξεπερασμένα πρότυπα.

Σήμερα, ορισμένοι κριτικοί και ιστορικοί της αρχιτεκτονικής θεωρούν ότι στον 20ο αιώνα εμφανίστηκαν δύο κινήματα: ο μοντερνισμός και ο μεταμοντερνισμός, ενώ άλλοι θεωρούν και τα δύο αυτά κινήματα ήταν πτυχές του ίδιου κινήματος.

Ποιοί επηρέασαν το κίνημα του μοντερνισμού και πως αυτό διαμορφώθηκε.

Σημαντική επίδραση στο Μοντέρνο Κίνημα είχαν οι θεωρίες και οι απόψεις του Σίγκμουντ Φρόιντ και του Ερνστ Μαχ Mach, όπως για παράδειγμα η άποψη ότι το μυαλό έχει θεμελιακή δομή και ότι η υποκειμενική εμπειρία βασίζεται στην αλληλεπίδραση των διαφόρων τμημάτων του εγκεφάλου. Σύμφωνα με τον Φρόιντ η υποκειμενική πραγματικότητα βασίζεται στο παιχνίδι των βασικών κινήσεων και των ενστίκτων, μέσω των οποίων γίνεται αντιληπτός ο εξωτερικός κόσμος.

Οι απόψεις αυτές, αντιπροσώπευαν μια αποκοπή από το παρελθόν, καθώς παλιότερα θεωρείτο ότι το μυαλό του ατόμου ήταν μια άγραφη πλάκα’ (tabula rasa) και έτσι μπορούσα να αποτυπωθεί πάνω του η εξωτερική και απόλυτη πραγματικότητα.

Από τα μέσα του 19ου αιώνα οι θεωρητικοί του βικτωριανού στυλ βρίσκονταν σε μια αναζήτηση ενός στυλ στο πνεύμα των καιρών. Οι τρόποι που πίστευαν ότι θα μπορούσαν να το επιτύχουν ήταν μία ανάμειξη των στυλ, σύμφωνα με τους περισσότερο αισιόδοξους. Επίσης υπήρχαν μερικοί, για τους οποίους η λειτουργία, η συνεπής έκφραση δομής και υλικών και η λογική προσέγγιση των προβλημάτων του σχεδιασμού θα μπορούσαν να οδηγήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση.

Για παράδειγμα ο Wagner και ο Josef Hoffmann εφάρμοσαν αφηρημένη τεχνική στις ίσιες γραμμές. Ο Muthesius και το Deutche Werkbund στράφηκαν προς το βιομηχανικό design.

Τα πρώτα κινήματα του 20ου αιώνα, όπως ο Φουτουρισμός και ο Κονστρουκτιβισμός έψαχναν να βρουν τις απαντήσεις στις μηχανές, στα υλικά, την τεχνολογία και τη δύναμη που αυτά προσέφεραν, σε τέτοιο σημείο που η λεγόμενη αισθητική της μηχανής έγινε αυτοσκοπός.

Άλλοι, όπως ο Le Corbusier θεωρούσαν ότι τα σιλό σιτηρών, τα πολυτελή υπερωκεάνια (Μαυριτανία, Τιτανικός), τα αυτοκίνητα, τα αεροπλάνα ήταν παραδείγματα αυτής της καινούργιας επιδιωκόμενης αισθητικής, ενώ άλλοι υποστήριζαν ότι όλη αυτή η τέχνη και η νέα αισθητική ήταν επιδιώξεις των πλούσιων αστών και έπρεπε να απορριφθούν.

Οι στόχοι, οι φιλοδοξίες και οι προσδοκίες ενός κινήματος.

Οι στόχοι του μοντερνισμού ήταν ριζοσπαστικοί και για να απεμπλακούν από την καταπίεση του διάκοσμου και των ιστορικών στυλ, αντισταθμίστηκαν με την διακήρυξη της αντικειμενικότητας και την εξέλιξη των βιομηχανοποιημένων μεθόδων δόμησης.

Κάποια ρεύματα μέσα στο Μοντέρνο Κίνημα, όπως το De Stijl υποστήριζαν την αφαιρετικότητα και την αγνότητα της έκφρασης και ενίσχυσαν τις αφηρημένες απλές γραμμές. Επίσης υπήρχαν διάφορες άλλες απόψεις μέσα στο ίδιο κίνημα, αλλά ουσιαστικά όλες συμφωνούσαν στην ανάγκη για λύσεις στις σύγχρονες απαιτήσεις με τη χρήση μοντέρνων υλικών, δομικών στοιχείων μαζικής παραγωγής και εκβιομηχάνισης των κατασκευών.

Ο φονξιοναλισμός υπήρξε η βάση, όπου όλοι συμφωνούσαν, αλλά ακόμη και εδώ παρατηρήθηκαν αντιρρήσεις στην αναζήτηση μιας αρχιτεκτονικής απελευθερωμένης από τους περιορισμούς του παρελθόντος, της αισθητικής αλλά και της χρήσης.

Κάποιοι μέσα στο Κίνημα υποστήριζαν ότι η πιο καθαρή αρχιτεκτονική ήταν αυτή που παρέμεινε στα χαρτιά , η ακόμη και στο μυαλό, άφθαρτη από την περιπέτεια της υλοποίησης της, μέσα σε μια ακατάστατη κοινωνία.

Τα επιτεύγματα και οι κύριοι εκπρόσωποι

Μέχρι το 1927 στην Έκθεση της Στουτγκάρδης, ο Διεθνής Μοντερνισμός έδωσε το παρόν του, με τη συναίνεση …. Ως προς τη μορφή της μοντέρνας αρχιτεκτονικής και του design: λευκά , ευθύγραμμα κτίρια με στενά παράθυρα από μέταλλο, γυαλί και μπετόν, έγιναν το υπόδειγμα των στόχων της μοντέρνας αρχιτεκτονικής.

Έτσι το κίνημα που επιζητούσε να καταργήσει το στυλ, δημιούργησε απλά μια δική του εικόνα, που με τη σειρά της πίεζε για την αποδοχή της. Με σκοπό την αποκήρυξη των ακαδημιών και ινστιτούτων αρχιτεκτονικής, δημιούργησε τις δικές του θεωρίες, τα δόγματα και την παιδαγωγική καθιέρωση: το Bauhaus του Walter Gropius έγινε το πρότυπο της εκπαίδευσης, έθεσε την ατζέντα και οι συγγραφείς ανέπτυξαν θεωρίες για μια συνεχή, λογική και αναπόφευκτη ανάπτυξη του Μοντερνισμού από τα ‘λειτουργικά’ κτίρια των 18ου και 19ου αιώνων των λεγόμενων ‘πρωτοπόρων’ του σχεδιασμού.

Η αρχιτεκτονική που δεν ταίριαζε απόλυτα σ’ αυτή την άρραφη ‘ιστορία’ αγνοήθηκε, ένας ανατριχιαστικός παραλληλισμός με τον πολιτικό ολοκληρωτισμό του 20ου αιώνα και τις μεθόδους του.

Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Μοντερνισμός , έγινε το δόγμα της αρχιτεκτονικής, μέχρις ότου νέες προκλήσεις εμφανίστηκαν από νεωτεριστικούς αποστάτες (Philip Johnson), συνηγόρους της αντίθεσης και της αντίφασης (Venturi) μέχρι τους πρωταγωνιστές της νεο-ορθολογικής αρχιτεκτονικής (σχολή Ticino).

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι οι εμμονές του Μοντέρνου Κινήματος (που έμοιαζε με θρησκεία ή λατρεία) με την εικόνα που έγινε αντιληπτή ως Μοντερνισμός, εξάλειψε τη χειροτεχνία, σπατάλησε ενέργεια σε υπέρμετρο βαθμό και δημιούργησε ανάγκες για υψηλού κόστους συντήρηση. Το Μοντέρνο Κίνημα προήγαγε κτίρια που δεν ταίριαζαν στο περιβάλλον τους αλλά ούτε και 'τηρούσαν' τις υποσχέσεις των πρωταγωνιστών τους.

Επίσης στην προσπάθεια του για να θέσει κανόνες αισθητικής βασιζόμενους στην αφαιρετικότητα και την αναζήτηση σχημάτων και μορφών, κατάφερε τελικά να μη γίνει αποδεκτό από το ευρύ κοινό.

Ο διεθνής χαρακτήρας και οι αρχές του που νίκησαν τον χρόνο

Πρέπει οπωσδήποτε να τονιστεί η διεθνιστική φύση του Μοντέρνου Κινήματος, που συνάδει απόλυτα με την παγκοσμιοποίηση που επικρατεί σήμερα. Τα καινοτόμα σπίτια των μοντερνιστών με τις μεγάλες τζαμαρίες, τους συνεχείς χώρους, την κομψή επίπλωση από ελαφρά υλικά για να μην αποτελούν εμπόδιο στη ροή του χώρου, μπορούν να ενταχθούν οπουδήποτε, αρκεί να μην αγνοούνται εντελώς οι τοπικές ιδιομορφίες, πράγμα που συμβαίνει σήμερα αρκετά συχνά.

Θα ήταν άδικο να μη τονιστούν τα θετικά σημεία στις βασικές ιδέες του Κινήματος που γι’ αυτό το λόγο έχουν επιβιώσει: ο ελεύθερος σχεδιασμός των χώρων, που σήμερα βρίσκει εφαρμογή στα loft των αστικών κέντρων, τα μεγάλα ανοίγματα που συμβάλλουν στην απεριόριστη θέα, στο άπλετο φως και στην ενοποίηση εσωτερικών κι εξωτερικών χώρων, ώστε η φύση να εισέρχεται στα καθιστικά, η χρήση υλικών προερχόμενων από την τεχνολογική εξέλιξη.

Τα υφάσματα toile (τουάλ), ή καλύτερα τα υφάσματα toile-de-Jouy, πρωτοεμφανίστηκαν στη Γαλλία και έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή στους κύκλους της γαλλικής αριστοκρατίας. 

To Art Deco δεν ήταν κίνημα ούτε καλλιτεχνικό ρεύμα αλλά μάλλον μια τάση στο design.

Ξεκίνησε από τη Γαλλία το 1920, αλλά εμφανίστηκε επίσης (ανάμεικτο με άλλα στυλ) στη Βρετανία και στην Αμερική το 1930. Πήρε το όνομά του από την έκθεση Paris Exposition Des Arts Decoratifs Et Industriels (1925) . Στην έκθεση αυτή το συγκεκριμένο στυλ είχε κατακλύσει σχεδόν τα πάντα.

Οι πηγές έμπνευσης είναι ποικίλες. Η τάση Art Deco επηρεάστηκε από τα καλλιτεχνικά ρεύματα του κυβισμού και του Φωβισμού αλλά και από μια σειρά άλλων πηγών όπως από τα Ρωσικά μπαλέτα, από την αφρικανική και αιγυπτιακή τέχνη, από το σχεδιασμός ορισμένων μοντερνιστών όπως από του Josef Hoffmann, του Frank Lloyd Wright, του Adolf Loos, κλπ

Το Art Deco ήταν γυαλιστερό, γεμάτο πολυτέλεια, με ακριβά υλικά όπως το ελεφαντόδοντο και το σμάλτο. Τα έπιπλα, τα προϊόντα, οι εσωτερικοί χώροι, οι προσόψεις έχουν έντονη γραμμικότητα, με λίγες διακοσμήσεις.

Γνωστοί εκπρόσωποι είναι ο Jacques- Emile Ruhlmann, ο Rene Lalique, ο Jean Dunand, ο A.M Cassandre

http://seyrigian.blogspot.com/2009/08/magic-of-lalique.html

To Art Deco, στη πραγματικότητα δεν αντιπροσώπευε την αληθινή πολυτέλεια και το πραγματικά ακριβό. Αντίθετα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήθελε εσκεμμένα να δώσει την εντύπωση του πολυτελούς και του ακριβού χωρίς όμως να είναι. Σε αυτόν το στόχο βοηθούσαν τα συγχρονα υλικά όπως το χρώμιο, το χρωματιστό γυαλί, ο βακελίτης, κλπ.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης του 1925, το Art Deco δέχτηκε έντονη κριτική από τους μοντερνιστές, κυρίως λόγω του φανταχτερού του ύφους, Το ενδιαφέρον για το Art Deco αναβίωσε το 1960 κυρίως ως σημείο αναφοράς στο κίνημα του μοντερνισμού.

γράφει η Χρύσα Ξουβερούδη - Ιστορικός Τέχνης

Όλοι εσείς που κουραστήκατε από τη σύγχρονη μαξιμαλιστική διακόσμηση, γυρίστε τα ρολόγια σας έναν αιώνα πίσω και ταξιδέψτε στην Αγγλία και τη Γερμανία!!! Πιο συγκεκριμένα, στον 19ο αιώνα θα πρέπει να αναζητήσει κανείς την αφορμή για τον πολιτιστικό γάμο ανάμεσα στις εφαρμοσμένες και τις καλές τέχνες. Στην Αγγλία με τις ευλογίες του J. Ruskin, ο W. Morris μέσα από το κίνημα Arts and Crafts, σφραγίζει με την εικαστική του πράξη την περιπέτεια στον κόσμο της υψηλής καλλιτεχνικής έκφρασης και της χειροτεχνίας.

Οι στιλιστικές διαδρομές του κινήματος Arts and Crafts αναβιώνουν και σήμερα ενώ οι αρχές έδωσαν ώθηση στις φιλοδοξίες άλλων κινημάτων και σχολών, όπως το Bauhaus. Αν λοιπόν στην Αγγλία η ομάδα των Προραφαηλιτών, ο θεωρητικός απολογητής του J. Ruskin και ο πολυτάλαντος κύριος W. Morris, γοητεύτηκαν τόσο πολύ από την εικαστική έκφραση των μεσαιωνικών συντεχνιών, μπορούμε να φανταστούμε πόσο πιο έντονη ήταν η σχέση αυτή, για τη γερμανική παράδοση.

Ταπετσαρία "Artichoke", John Henry Dearle - http://www.flickr.com/photos/88551713@N00/498148894/

Βασισμένη στη λογική των Bauhutten και με βασικό στόχο το Bauen, δηλαδή την οικοδόμηση- δημιουργία η Σχολή του Bauhaus ιδρύθηκε στη Βαϊμάρη από τον W. Gropius ενώ την πορεία της ως το 1933 θα τη συνοδεύσουν πόλεις- σταθμοί, το Ντεσσάου και το Βερολίνο και κορυφαίοι αρχιτέκτονες, ο H. Meyer και ο Mies van der Rohe που θα αναλαμβάνουν διαδοχικά την ηγεσία της.

Το κτίριο Bauhaus - http://en.wikipedia.org/wiki/File:Bauhaus.JPG

Με τη διακήρυξη ότι ‘’Δεν υπάρχει διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις εφαρμοσμένες τέχνες, τη γλυπτική και τη ζωγραφική, είναι όλα τμήματα του οικοδομείν’’ από το μανιφέστο του Gropius, ενισχύεται η διάθεση για μια ολιστική σύλληψη του κτιρίου. Στον Καθεδρικό ναό της τέχνης που οραματιζόταν ο W. Gropius και στην ενσάρκωση του στο κτίριο του Ντεσσάου όλα τα αντικείμενα υμνούν την ελευθερία της προσωπικής έκφρασης, η οποία αντιδρώντας στη συμμετρία, θεοποιεί τα βιομηχανικά υλικά και ‘’χτίζει για να διαμορφώσει τρόπους ζωής ’.

Η λειτουργικότητα και η αυστηρή καθαρότητα για τον καθορισμό των λειτουργιών είχε εκφραστεί λίγο καιρό πριν (1923) και στο πειραματικό σπίτι της οδού Horn από τους G. Muche και A. Meyer. Το τετράγωνο είναι αυστηρό, καθαρό σχήμα ντυμένο στα λευκά καθορίζει το συνολικό χώρο του σπιτιού αλλά και τους επιμέρους χώρους, τα δωμάτια. Τίποτε δε φλυαρεί, όλα σχεδιάζονται με στόχο τη φωτεινή, λιτή σε λευκό χρώμα, από λακαρισμένο ξύλο με στρογγυλά πόμολα, που διευκολύνουν τη λαβή και θα αποτελέσουν στιλιστικό πρότυπο για τις κουζίνες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανόμενης και της Ελλάδας.

Το σπίτι της οδού Horn από τους G. Muche και A. Meyer - https://en.wikipedia.org/wiki/File:Weimar_Ilmpark_Haus_am_Horn.jpg

Ο σχεδιασμός των επίπλων οφείλεται στον χαρισματικό φοιτητή M. Breuer, ο οποίος θα γίνει στη συνέχεια καθηγητής στη Σχολή του Bauhaus και θα αφήσει το αισθητικό του στίγμα ανεξίτηλο στον 20ο αιώνα. Στη σχολή οι μεταλλικοί σωλήνες θα γίνουν βασικό στοιχείο διακόσμησης από τα κάγκελα μέχρι τα έπιπλα, το ατσάλι θα πυροδοτήσει τη βιομηχανική αισθητική του χώρου. Ο M. Breuer αντλώντας την έμπνευση του από το τιμόνι του ποδηλάτου, λυγίζει τους σωλήνες και πλαισιώνοντας τους με ύφασμα, δημιουργεί τις περίφημες καρέκλες του. Η πολυθρόνα Wassily εξακολουθεί μέχρι σήμερα να κρατά ζωντανό το στιλ και να τιμά με τις καθαρές γραμμές της σε μέταλλο και μαύρο δέρμα, τον κορυφαίο εξπρεσιονιστή ζωγράφο και καθηγητή του Bauhaus, Wassily Kandisky.

bauhaus έπιπλα, Marcel Breuer - http://www.flickr.com/photos/kaiseidler/3925088681/

Ξεφυλλίζοντας το άλμπουμ της σχολής του Bauhaus, ανακαλύπτουμε το εργαστήριο της υφαντουργίας που συνδέθηκε με τη γυναικεία δημιουργικότητα. Υφάντριες σα μεσαιωνικοί άγγελοι αναδεικνύονται μπροστά στους αργαλειούς, χαϊδεύοντας το στημόνι σα να ήταν χορδή άρπας και συνθέτοντας ‘’το αλφάβητο των μορφών ’’, ένα σύνολο από απειθάρχητα γεωμετρικά σχήματα, που δημιούργησε ο Muche. Εκτός από χρωματικές αντιθέσεις ο γεωμετρικός χαρακτήρας των χαλιών και γενικότερα των υφαντών υποστηρίζεται κι από την εναλλαγή των υλικών, π.χ μαλλί, ένα ματ, αδρό υλικό σε αρμονική συνύπαρξη με το γυαλιστερό, δελεαστικό στην αφή, μετάξι

ρολόι bauhaus, bauhaus design - http://www.flickr.com/photos/96256161@N00/3844568744

Οι φωτογραφίες της Lucy Moholy συζύγου του Moholy-Nagy, σημαντικού καθηγητή της σχολής και ιδρυτή του Bauhaus του Σικάγο, αποκαλύπτουν το δυναμικό σχεδιασμό των καθημερινών αντικειμένων. Το τσάι δεν προσφέρεται σε πορσελάνινο σερβίτσιο, αλλά σε τσαγιέρα από νικέλιο με μικρότερο λαιμό και διαφορετικά τοποθετημένα το στόμιο και τη λαβή προσυπογράφοντας την ασυμμετρία και τη δυναμική του υλικού, από τα χέρια της Marianne Brandt. Η εμμονή στη χρήση των βιομηχανικών υλικών, όπως το μέταλλο και το γυαλί, θα χαρακτηρίσει και την ομάδα των φωτιστικών όχι μόνο από την Brandt που υπήρξε κορυφαία σχεδιάστρια φωτιστικών, αλλά κι από άλλους.

Στο γυάλινο πορτατίφ των Γιούκερ και Βάνγκεφελντ συναντούμε καθαρές φόρμες που με τιμιότητα αποκαλύπτουν τη λειτουργία τους, καθώς από το γυαλί του ορθοστάτη βλέπουμε το καλώδιο. Ενώ η πρώτη αντίδραση ήταν ειρωνική για τους δημιουργούς σήμερα το βραβευμένο φωτιστικό, τους δικαιώνει κι αποτελεί αγαπημένο αντικείμενο διακόσμησης.

Ο Gropius ήθελε να παρασύρει τον κόσμο σε ένα ‘κατασκευαστικό παιχνίδι με τεράστιους κύβους’ και να δημιουργήσει οικιστικές κυψέλες. από το εξωτερικό στο εσωτερικό. Στη λογική των κύβων στηρίζεται και η ντουλάπα με ρόδες για εργένηδες που δημιούργησε ο Joseph Pohl, ένα έπιπλο άρτιο αισθητικά που κινείται με ευελιξία μεταμορφώνοντας το χώρο. Εκτός από τον κύβο αγαπημένα γεωμετρικά στοιχεία που επαναλαμβανόταν σε διάφορα αντικείμενα, είναι η σφαίρα, η πυραμίδα κ.α. Στους τοίχους εκτός από το λευκό χρώμα ενεργό ρόλο παίζουν οι ταπετσαρίες που μέσα από δυο λεπτές αποχρώσεις του ίδιου τόνου ισορροπούν σε ένα αυστηρό παιχνίδι γεωμετρίας. Δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι ο χώρος μεγαλώνει έγιναν ιδιαίτερα αγαπητές κι εξακολουθούν να βρίσκονται στην παραγωγή μέχρι σήμερα.

bauhaus design - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:GlassCandleStick.jpg

Αν αγαπάτε λοιπόν την αφαίρεση και το ελεμενταριστικό στιλ στη διακόσμηση, το Bauhaus γεννήθηκε για να σας ικανοποιήσει. Με πινελιές δυναμικού βιομηχανικού σχεδιασμού από τους κορυφαίους δημιουργούς της σχολής που θα αναδείξουν τη στιλιστική δυναμική του χώρου μέσα από ένα αλφάβητο γεωμετρικών μορφών, θα έχετε ένα χώρο λιτό κι αυστηρό αλλά ευχάριστα λειτουργικό. Ο συνεχής πειραματισμός με τα υλικά, τα χρώματα και τα σχέδια για τα ‘υφάσματα στο χώρο’, κουρτίνες, χαλιά, ταπετσαρίες, θα προσδώσει ενδιαφέρον στον προσωπικό σας χώρο με τη φροντίδα του ‘οικοδομείν’. Ο χώρος ορίζεται μέσα από τη γεωμετρία, ο χρόνος ορίζεται μέσα από λειτουργία και ο ελεύθερος ορισμός αυτών των στοιχείων, η ελεγχόμενη έκρηξη μπορεί να γίνει από εσάς με τη συμβολή των κορυφαίων σχεδιαστών του Bauhaus.

Gropius House - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gropius_house_DRESSING_ROOM,_SECOND_FLOOR,_HABS_MASS,9-LIN,16-38.jpg

Τι μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως 'κλασσικό' και πότε μπορούμε να χρησιμοποιούμε τον όρο αυτό;

Ως ‘κλασσικό’, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ένα προϊόν, όπως ένα έπιπλο, μια εικόνα, ένα σχέδιο, μια φωτογραφία, μια κινηματογραφική ταινία, ένα λογοτέχνημα, ένα ρούχο, κλπ, το οποίο αντιπροσωπεύει ότι το ‘ποιοτικότερο’ είχε και έχει να επιδείξει η εποχή κατά την οποία επινοήθηκε και υλοποιήθηκε.