Στην ενδοδαπέδια θέρμανση το δάπεδο είναι το θερμαντικό σωμα του χώρου και η θερμότητα εκπέμπεται από το δάπεδο προς το χώρο.
Ιστορική εξέλιξη του συστήματος
Από τα κλασσικά χρόνια οι Έλληνες απολάμβαναν ζεστό μπάνιο σε δημόσια λουτρά. Οι Ρωμαίοι όμως ήταν αυτοί που επινόησαν τα υπόκαυστα, ένα προηγμένο και έξυπνο σύστημα θέρμανσης των λουτρών.
Τα υπόκαυστα, (suspensurae) ήταν χαμηλοί, υπόγειοι χώροι κάτω από τα δάπεδα των λουτρών, όπου κυκλοφορούσαν τα καυτά αέρια που παραγόταν από μια φωτιά που έκαιγε στην εστία (praefurnium). Σύμφωνα με τον Βιτρούβιο, που στο έργο του De architectura περιγράφει ένα ρωμαϊκό λουτρό, τα υπόκαυστα δημιουργούνταν με την υπερύψωση των δαπέδων και την έδρασή τους πάνω σε στυλίσκους (pilae), των οποίων το ιδανικό ύψος ήταν τα 0,60μ.
Caldarium (πηγή εικόνας: wikipedia.org)
Το σύστημα θέρμανσης των δωματίων συμπλήρωσαν στο 2ο μισό του 1ου π.Χ. αιώνα οι θερμαινόμενοι τοίχοι και οι θερμαινόμενοι θόλοι, όπου τα θερμά αέρια κυκλοφορούσαν μέσα σε πήλινους σωλήνες κυκλικής ή τετράγωνης διατομής (tubuli), που εφάπτονταν στους τοίχους, ή μέσα από κενά που δημιουργούνταν με πήλινα πλακίδια (tegulae mammatae) στερεωμένα σε ανάλογη απόσταση εμπρός από τους τοίχους. Η κατασκευή καλυπτόταν συνήθως από ορθομαρμάρωση, ενώ με μάρμαρο ήταν στρωμένα και τα δάπεδα.
πηγή εικόνας: wikipedia.org
Στις αρχές του 20ου αιώνα έγιναν προσπάθειες για την επαναφορά του συστήματος της θέρμανσης δαπέδου, χωρίς όμως επιτυχία, γιατί διαβρώνονταν εύκολα οι μεταλλικοί σωλήνες που χρησιμοποιούνταν. Η εφαρμογή του συστήματος της ενδοδαπέδιας θέρμανσης στέφθηκε με επιτυχία μόνο με την ανάπτυξη της βιομηχανίας των πλαστικών σωλήνων και των μονωτικών υλικών, κατά τη δεκαετία του 1970.
Η ενδοδαπέδια θέρμανση σήμερα
Η ενδοδαπέδια θέρμανση αφορά τη θέρμανση του χώρου, μέσα από ένα σύστημα σωληνώσεων που βρίσκεται εντός του δαπέδου και μέσα στο οποίο κυκλοφορεί θερμό νερό.
Στο παρελθόν, λόγω της έλλειψης τεχνοχογνωσίας και εμπειρίας η ενδοδαπέδια θέρμανση παρουσίασε σημαντικά προβλήματα όπως:
- Επιπτώσεις στην κυκλοφορία του αίματος των ενοίκων λόγω υψηλής θερμοκρασίας του δαπέδου (μεγαλύτερη από 36 βαθμούς)
- Ρηγματώσεις στην επικάλυψη του δαπέδου
- Διαρροές από τις σωληνώσεις
Τα προβήματα αυτά όμως ξεπεράστηκαν και έτσι η ενδοδαπέδια θέρμανση αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο πλεονεκτικά συστήματα θέρμανσης.
Καταρχήν, για λόγους υγείας η θερμοκρασία του δαπέδου (στους βασικούς χώρους χωρίς έντονες θερμικές απώλειες) δεν ξεπερνάει τους 29 βαθμούς κελσίου.
Πλεονεκτήματα
- Η ενδοδαπέδα θέρμανση προσφέρει ομοιόμορφη, ευχάριστη, υγιεινή κατανομή θερμοκρασίας.
- Η θέρμανση είναι καθαρή (δεν καίγεται ούτε αιωρείται η σκόνη, δεν μετακινούνται αέριες μάζες με βακτηρίδια, μικρόβια κ.α.) και υγιεινή επειδή η θερμοκρασία του δαπέδου είναι μικρή, περίπου 26°C - 28°C και ο ανθρώπινος οργανισμός δεν ενοχλείται από αυτή (δεν υπάρχει πρόβλημα για φλεβίτιδα ή κυκλοφορικό).
- Ο αέρας των χώρων δε χάνει την υγρασία του.
- Είναι οικονομικότερη στη λειτουργία από το καλοριφέρ.
- Η ενδοδαπέδια έχει ακριβότερο κόστος κατασκευής, που όμως καλύπτεται γρήγορα από το χαμηλό κόστος λειτουργίας.
- Μπορεί να λειτουργήσει και με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (γεωθερμία κλπ).
- Παρέχει δυνατότητα αυτονομίας σε κάθε δωμάτιο.
- Εξασφαλίζει υψηλή αισθητική στη διακόσμηση και πλήρη εκμετάλλευση χώρου (καλύτερη διάταξη στην επίπλωση).
- Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην επιλογή του υλικού του τελικού δαπέδου (πλακάκι, μάρμαρο, ξύλο κολλητό ή ξύλο καρφωτό, συνθετικό δάπεδο), αρκεί να έχει επιλεγεί εκ των προτέρων το υλικό.
- Η ενδοδαπέδια θέρμανση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θέρμανση όλων των ιδιωτικών και επαγγελματικών χώρων με τα ίδια οφέλη.
Μειονεκτήματα
- Η ενδοδαπέδια θέρμανση επειδή θερμαίνει δομικά στοιχεία (το δάπεδο λειτουργεί ως θερμαντικό σώμα), παρουσιάζει αδράνεια σε γρήγορες κλιματικές εναλλαγές. Για το λόγο αυτό δεν είναι κατάλληλη για εξοχικές κατοικίες.
- Τα χαλιά δεν μπορούν να καλύπτουν μεγάλη επιφάνεια του χώρου και πρέπει να είναι γνωστή εκ των προτέρων η θέση τους για πυκνότερη διάστρωση των σωλήνων.
- Όταν χρησιμοποιείται για την ψύξη του χώρου, επιτυγχάνεται μερικός μόνο δροσισμός του κτιρίου.
- Η ενδοδαπέδια συγκριτικά με το καλοριφέρ καθυστερεί αρχικά να αποδώσει απευθείας τη θερμότητα στο χώρο.
Περιγραφή της εγκατάστασης της ενδοδαπέδιας θέρμανσης
Το σύστημα περιλαμβάνει:
- Τους σωλήνες πολυπροπυλενίου ή πολυαιθυλενίου ειδικών προδιαγραφών,
- Τα εξαρτήματα στήριξης του σωλήνα (μεταλλικές, πλαστικές λάμες στερεώσεως, μορφόπλακες),
- Τη μόνωση του δαπέδου,
- Το τσιμεντοκονίαμα επικαλύψεως.
Καταρχήν τοποθετείται περιμετρική μονωτική ταινία ως αρμός διαστολής σε όλους τους εσωτερικούς τοίχους, πόρτες, μπαλκονόπορτες και περιμετρικά σε όλους τους θερμαινόμενους χώρους.
Στη συνέχεια τοποθετείται μονωτικό υλικό με ειδικές προδιαγραφές στην πλάκα σκυροδέματος, χωρίς κενά μεταξύ των πλακών μόνωσης. Ακολουθεί επικάλυψη των μονωτικών πλακών με υγρομονωτικό φύλλο σε όλη την επιφάνεια τους. Προαιρετικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και φράγμα ήχου για αυξημένη ηχομόνωση.
Πάνω από το υγρομονωτικό φύλλο τοποθετείται πλέγμα γαλβανιζέ 10Χ10εκ., στο οποίο συγκρατούνται τα κλιπ στερέωσης των σωληνώσεων. Ακολουθεί η στρώση των κυκλωμάτων θέρμανσης στους συγκεκριμένους χώρους, σύμφωνα με τη μελέτη. Οι τρόποι στρώσης είναι δύο, ο μαίανδρος και το σαλιγκάρι.
Οι σωλήνες από τον κάθε χώρο καταλήγουν σε συλλέκτη, που βρίσκεται σε ερμάριο σε ουδέτερο χώρο (όχι σε υπαίθριο, προτιμότερο σε κάποιο διάδρομο). Ο κάθε συλλέκτης πρέπει να τοποθετείται στο αντίστοιχο επίπεδο που θερμαίνεται.
Επιθυμητή θερμοκρασία δαπέδου με ενδοδαπέδια θέρμανση
- 27-29 βαθμούς κελσίου στους κύριους χώρους διαμονης
- 30-34 βαθμούς κελσίου στο λουτρό και στις ζώνες θερμικών απωλειών
Επιθυμητή θερμοκρασία δαπέδου αναλογα με το υλικο επικάλυψης
- Για το ξύλο 27-28 βαθμούς κελσίου στους κυριους χωρους και εως 31 βαθμούς κελσίου στους χωρους με θερμικες απωλειες
- Για τα μαρμαρα και τα πλακιδια εως 35 βαθμούς κελσίου
Τι γίνεται στα σημεία του κτιρίου όπου υπάρχουν μεγαλύτερες θερμικές απώλειες
Στις ζώνες αυξημένων απωλειών (πχ, στις μπαλκονόπορτες και στους περιμετρικούς τοίχους) προβλέπεται η τοποθέτηση πυκνότερων σωληνώσεων ενδοδαπέδιας θέρμανσης.
Ενδοδαπέδια θέρμανση και εξοικονόμηση ενέργειας
Υπολογίζεται ότι για το ίδιο αίσθημα θερμότητας, η θερμοκρασία στο χώρο που θερμαίνεται με ενδοδαπέδια θέρμανση μπορεί να είναι χαμηλότερη κατά 2 εως 3 βαθμούς σε σχέση με άλλα συστήματα θέρμανσης. Συνεπώς εξασφαλίζεται 15-20% οικονομικότερη λειτουργία σε σχέση με τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης.
Πιθανά προβλήματα στη λειτουργία
Το βασικότερο ίσως πρόβλημα αποτελεί η τυχαία διάτρηση των σωλήνων. Κατά τα άλλα η διάρκεια ζωής της ενδοδαπέδιας θερμανσης ειναι μεγάλη και δεν απαιτεί ιδιαίτερη φροντιδα.
Η ενδοδαπέδια θέρμανση ενδείκνυται για όλους του χώρους, ακόμα και για εξωτερικούς. Είναι όμως πολύ αποτελεσματική σε χώρους μεγάλου ύψους (πχ γυμναστήρια) όπου οποιοδήποτε άλλο σύστημα θέρμανσης θα ήταν δαπανηρό ή αναποτελεσματικό
Η επιλογή της ενδοδαπέδιας θέρμανσης πρέπει να γίνεται το αργότερο στη φάση σκυροδέτησης καθως το ύψος του δαπέδου πάνω από την πλάκα φτάνει τα 12-13 εκατοστά, (ενω χωρίς ενδοδαπέδια το ύψος ειναι 4 εως 5 εκ). Η υπερύψωση αυτή είναι σημαντική για τον υπολογισμό των θυρών και των κλιμακοστασίων.
Η μελέτη θέρμανσης είναι σύνθετη και για αυτό πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο μηχανολόγο μηχανικό. Τα στοιχεία που βασικά πρέπει να υπολογιστούν είναι η διάμετρος του σωλήνα, η απόσταση μεταξύ των σωληνώσεων (πυκνώσεις και αραιώσεις), το συνολικό μήκος του κυκλώματος, η ταχύτητα του νερού, η πίεση του νερού, η ισχύς του λέβητα, κλπ.
Η τελική επίστρωση
Η τελική επίτρωση μπορεί να είναι από μάρμαρο, ξύλο, κεραμικά πλακάκια, μοκέτα, κλπ. Με την ενδοδαπέδια θέρμανση είναι δυνατον να εφαρμοστούν όλα σχεδόν τα υλικά χωρίς προβλήματα αρκεί να ακολουθηθούν πιστά οι οδηγίες των κατασκευαστών.
Ειδικά για τα ξύλινα δάπεδα, θα πρεπει να χρησιμοποιείται ξυλεία με περιορισμένη περιοεκτικότητα σε υγρασία ενώ οι κόλλες θα πρέπει να είναι κατάλληλες για ενδοδαπέδια θέρμανση.
Η ενδοδαπέδια θέρμασνη μπορεί να λειτουργήσει με πολλά συστήματα παραγωγής ενέργειας, όπως:
- Με λεβητοστάσιο,
- Με ηλιακό συλλέκτη,
- Με αντλία θερμότητας και γεωθερμία.
Βίντεο που παρουσιάζει τη διαδικασία εγκατάστασης
{youtube}ZKajR0f2Jos{/youtube}
