Το κίνημα της υπερβολής, του πλούτου, του δράματος, της έντονης θεατρικότητας συνεχίζει να προκαλεί στο θεατή έντονα συναισθήματα.

Μετά την Αναγέννηση και ειδικότερα το Μανιερισμό στην Ευρώπη του 17ου αιώνα και για δύο περίπου αιώνες (1600-1750) το μπαρόκ αποτέλεσε το νέο τρόπο έκφρασης που ξεκίνησε από τη Ρώμη και εξαπλώθηκε παντού κυρίως στις καθολικές χώρες.

Η επιτυχία του οφείλεται και στη στήριξη που του πρόσφερε η Καθολική Εκκλησία, γιατί το πληθωρικό και δραματικό ύφος του στις θρησκευτικές αναπαραστάσεις προκαλούσε το δέος στους πιστούς.

Αυτό εξυπηρετούσε την Αντιμεταρρύθμιση (Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία) για προπαγάνδα ενάντια στην Μεταρρύθμιση και τον Προτεσταντισμό.

Ταυτόχρονα η αριστοκρατία και η βασιλική εξουσία ικανοποιούσε τη ματαιοδοξία της με το επιβλητικό ύφος της μπαρόκ αρχιτεκτονικής στα κτίρια και τα χλιδάτα παλάτια για να εντυπωσιάσει και να επιβληθεί.

Ο όρος μπαρόκ προέρχεται από την πορτογαλική λέξη barocco, που σημαίνει το ακανόνιστο μαργαριτάρι, ενώ η γαλλική λέξη baroque σημαίνει αλλόκοτος ή παράδοξος.

Εκτός από τις εικαστικές τέχνες και την αρχιτεκτονική ο όρος μπαρόκ χαρακτήριζε τη μουσική και τη λογοτεχνία της εποχής.

Η εποχή του μπαρόκ χωρίζεται σε τρεις φάσεις την πρώιμη (1600-1640), την υψηλή (1640-1680) και την όψιμη (1680-1750).

Το πρώιμο μπαρόκ εξελίχθηκε κάτω από την παπική προστασία στη Ρώμη, όπου ο Carracci και ο Caravaggio διαφοροποιήθηκαν από τους μανιεριστές ζωγράφους, ενώ στην αρχιτεκτονική οι προσόψεις του Carlo Maderno οργανώθηκαν με μια πιο γλυπτική διαμόρφωση (Ναός της Αγίας Σουζάνας και Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη).

Το υψηλό μπαρόκ χαρακτηρίζεται από πληθωρικές τάσεις στην αρχιτεκτονική με καλύτερους εκπροσώπους τον Bernini, που διακρίθηκε και στη ζωγραφική και τον Borromini, ενώ ο da Cortona διακρίθηκε στη ζωγραφική. Αυτή την περίοδο διεθνοποιείται το στυλ με την εμφάνιση εξαιρετικών ζωγράφων, όπως ο Rembrandt, ο Rubens, ο Velázquez.

Κατά την όψιμη εποχή του το ιταλικό μπαρόκ χάνει την καλλιτεχνική κυριαρχία του από το γαλλικό χάρις κυρίως στην προστασία που του προσέφερε ο Λουδοβίκος XIV. Το στυλ έγινε επίσης δημοφιλές στη Γερμανία και Αυστρία με την εμφάνιση νωπογραφιών του Tiepolo. Από την Ευρώπη το μπαρόκ διαδόθηκε πέρα από τον Ατλαντικό και εξαπλώθηκε στην Αμερική.

Βαθμιαία όμως οι επιβλητικές και πομπώδεις φόρμες του παραχώρησαν τη θέση τους στα ελαφρύτερα και με μεγαλύτερη χάρη περιγράμματα του ροκοκό.

Γενικά χαρακτηριστικά

Οι καμπύλες γραμμές σε όλες τις μορφές τους στις εικαστικές τέχνες εναντιώνονται στην αυστηρότητα της ευθείας γραμμής της ιταλικής Αναγέννησης.

Οι διαπλεκόμενοι όγκοι των κτιρίων διαμορφώνουν αναδιπλούμενους χώρους, στους οποίους υπάρχει αυστηρή ιεράρχηση, διαρκής κίνηση και διάκοσμος που ενσωματώνει όλες τις τέχνες.

Ζωγραφική, γλυπτική και αρχιτεκτονική αλληλένδετες στη γενική διάρθρωση του κτιρίου, δημιουργούν χώρους που προκαλούν στο θεατή συναισθήματα και ψυχολογία για ενεργή συμμετοχή στα δρώμενα μέσα στο χώρο.

Ο περίτεχνος διάκοσμος σε θόλους και οροφές δημιουργούν ψευδαισθήσεις για τη μορφή των επιφανειών.

Το φως με την έντεχνη εκμετάλλευση του δημιουργεί έντονες φωτοσκιάσεις που προσφέρουν την απαραίτητη δραματικότητα στο χώρο.

Αρχιτεκτονική

Το μπαρόκ στην αρχιτεκτονική εμφανίστηκε ως αντίδραση στην άκαμπτη συμβατικότητα του κλασικισμού της ιταλικής Αναγέννησης, με τις καμπύλες γραμμές και το διάκοσμο, τις φωτοσκιάσεις.

Τα έργα είναι μεγάλης κλίμακας, όπως η πλατεία του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη από τον Bernini. Άλλοι σημαντικοί μπαρόκ αρχιτέκτονες είναι ο Francesco Borromini, ο Pietro da Cortona, και ο Giovanni Guarini στην Ιταλία. Ο Louis Le Vau και ο Jules Hardouin-Mansart στη Γαλλία, οι αδελφοί Asam και ο Balthasar Neumann στη βόρεια Γερμανία, ο Sir Christopher Wren στην Αγγλία.

Η εξωστρέφεια του μπαρόκ συνδέεται με την αλλαγή στην αντίληψη για το κτίριο και τη θέση του στην πόλη του 17ου αιώνα. Το κτίριο εντάσσεται στο περιβάλλον του, οπότε ο εξωτερικός δημόσιος χώρος διαμορφώνεται βάσει σχεδιασμού.

Έτσι εμφανίζονται οι μπαρόκ πλατείες που αντιμετωπίζονται σαν σκηνικά σύμφωνα με τη θεατρικότητα και τη μεγαλοπρέπεια που επιτάσσει το στυλ. Οι ανδριάντες μοναρχών και στρατηγών και οι μνημειώδεις κρήνες (Fontana di Trevi) αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία των πλατειών αυτών. Χαρακτηριστικές πλατείες οι Piazza Navona στη Ρώμη, η Place Vendôme στο Παρίσι, οι πλατείες της Νάπολι.

Ζωγραφική

Ο Michelangelo Merisi da Caravaggio με τις δυνατές συνθέσεις του και την καταλυτική παρουσία του φωτός είναι πρώιμος εκπρόσωπος της μπαρόκ ζωγραφικής. Βέβαια η οικογένεια Carracci και ο Guido Reni θεωρούνται τυπικοί εκπρόσωποι του πρώιμου μπαρόκ, καθώς δημιούργησαν οπτικές απάτες στην αρχιτεκτονική διακόσμηση με τις μεγάλης κλίμακας αναπαραστάσεις στις οροφές ή τους τοίχους, όπου με τη χρήση της προοπτικής και των φωτοσκιάσεων δίνουν την εντύπωση ότι ο χώρος εκτείνεται στο άπειρο και ο θεατής συγχέει τα όρια του πραγματικού και του φανταστικού.

Τα έργα των Pietro da Cortona και του Il Guercino αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα του ώριμου, 'υψηλού' μπαρόκ. Στη Φλάνδρα το μπαρόκ εκπροσωπούν ο Peter Paul Rubens και ο Anthony van Dyck, ενώ στην Ισπανία ο Diego Velázquez και ο José Ribera. Στην προτεσταντική Ολλανδία όπου η μεσαία τάξη και όχι η Εκκλησία είχε υπό την προστασία της το μπαρόκ, εκπρόσωποι του ήταν ο Rembrandt, ο Jοhan Vermeer και ο Frans Hals.

Γλυπτική

Η γλυπτική συμβάλλει στη δημιουργία οπτικών παραισθήσεων με αγάλματα και διακοσμητικά στοιχεία στον εσωτερικό χώρο και τις όψεις των κτιρίων να μην επιτρέπουν την ανάδειξη της δομικής κατασκευής τους.

Κύριοι εκπρόσωποι της γλυπτικής μπαρόκ ο Bernini, του οποίου το έργο 'Η Έκσταση της Αγίας Θηρεσίας' αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα έκδηλου συναισθηματισμού. Επίσης μπαρόκ γλύπτες και οι Γάλλοι Pierre Puget και Antoine Coysevox.

Μουσική

Στη μουσική το μπαρόκ ανιχνεύεται στην Καμεράτα, μια συντροφιά ποιητών και μουσικών που αναβίωσαν τα στοιχεία του ελληνικού δράματος και ανέπτυξαν τη μορφή της όπερας στη Φλωρεντία.

Η σονάτα, σουίτα, και το κοντσέρτο-γκρόσο εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου μπαρόκ. Αναπτύχθηκαν επίσης οι φωνητικές μορφές της όπερας, το ορατόριο, η καντάτα. Στους μπαρόκ συνθέτες συγκαταλέγονται ο Girolamo Frescobaldi και ο Antonio Vivaldi στην Ιταλία, ο Johann Pachelbel και ο Johann Sebastian Bach στη Γερμανία και ο George Frideric Handel στην Αγγλία.

γράφει η Μαρία Κακουλίδου - Μηχανικός Ανακαίνισης και Αποκατάστασης Κτιρίων.

Επιστροφή στα ιδεώδη και τις αρχές της τέχνης και της αρχιτεκτονικής των κλασσικών χρόνων.

Ο Νεοκλασικισμός (1760-1840) στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Γαλλία από το τέλος του 18ου και τις δυο πρώτες δεκαετίες 19ου αιώνα. Πηγή έμπνευσης του Νεοκλασικισμού αποτέλεσαν τα ευρήματα από τις πρόσφατες ανασκαφές στην Πομπηία, μιας άριστα διατηρημένης αρχαίας ρωμαϊκής πόλης, με σπίτια πολύχρωμα και περίτεχνα διακοσμημένα με τοιχογραφίες.

Το διεθνές στυλ γεννήθηκε ως απάντηση στα περίκομψα και διακοσμητικά αυλικά αισθητικά ρεύματα του Μπαρόκ και του Ροκοκό. Η ανερχόμενη μεσαία κοινωνική τάξη αναζητεί νέα ηθικά και αισθητικά πρότυπα και βρίσκει ενδιαφέρον στα λιτά πρότυπα της αρχαίας Ελλάδας, των Ετρούσκων, της Αιγύπτου και της Ρώμης. Στην Αγγλία ο αρχιτέκτονας Robert Adam (1728-1792) δημιουργεί ένα εκλεπτυσμένο νεοκλασικό στιλ, που σιγά-σιγά εξελίσσεται στην αντιγραφή αρχαίων διακοσμητικών στοιχείων, φτάνοντας στις αρχές του 19ου αι. στο στιλ regency (= αντιβασιλεία, 1811-1820).

Τα νεοκλασικά εγγλέζικα σπίτια περιλαμβάνουν μια μεγάλη ποικιλία από καρέκλες με θαυμάσιες, λεπτές, ξυλόγλυπτες πλάτες αρχαϊκής έμπνευσης (σε σχήμα λύρας, αμφορέα κ.τ.λ.).

Τα έπιπλα regency διακοσμούνται με φτερωτούς δράκους και σφίγγες, έχουν μπρούντζινα επιστόμια με μορφή κεφαλής λιονταριού και τα πόδια τους μοιάζουν συχνά με οπλές και νύχια ζώων. Αν και τα έπιπλα αυτού του στιλ είναι αρκετά βαριά, βρίσκουν τη θέση τους στις σύγχρονες κατοικίες που αγαπούν την εκκεντρικότητα.

Ο Νεοκλασικισμός φιλοδοξεί να αποκαταστήσει το αυστηρό ήθος της αρχαίας τέχνης και την αρμονία που πηγάζει από το μέτρο, την τάξη, τη συμμετρία, τις αναλογίες. Οι πρωταγωνιστές της Γαλλικής Επανάστασης, που θεωρούσαν τους εαυτούς τους γνήσιους απογόνους των ηρώων της Αρχαιότητας, βρήκαν στον Νεοκλασικισμό την ιδανική έκφραση των ιδεών τους.

Ο Νεοκλασικισμός, σε ότι αφορά την αρχιτεκτονική, εκδηλώθηκε για πρώτη φορά το 17ο αιώνα στην Ιταλία, για να εξαπλωθεί το 18ο αιώνα σε όλη σχεδόν την Ευρώπη, με κύρια χαρακτηριστικά τη χρησιμοποίηση κιόνων (columns) και κιονoκράνων (capital), αετωμάτων (pediments), ζωοφόρων (friezes) και κλασικών διακοσμητικών μοτίβων. Στην Ελλάδα ο νεοκλασικισμός συμπίπτει με την άφιξη του πρώτου βασιλιά, του Βαυαρού πρίγκιπα Όθωνα (1833-1862 ).

Στην Ελλάδα το νεοκλασικό στυλ αποκτά τη δική του δυναμική και ιδιαιτερότητα, με κύρια χαρακτηριστικά την αναβάπτιση στα κλασικά πρότυπά του, την πλατιά αποδοχή του που ξεπερνά τα μνημειακά κτίσματα και τα εύπορα στρώματα για να φθάσει ως την ευρεία μάζα του πληθυσμού και τέλος τη μακρά διάρκειά του, που φτάνει ως τον Μεσοπόλεμο.

Μνημειώδη έργα Νεοκλασικής αρχιτεκτονικής είναι ο ναός της Αγίας Μαγδαληνής στο Παρίσι (La Madeleine) , έργο των Ντ` Ιβρί και Κουτίρ, το "Ανάκτορο των Νερών" (Palace on the Water) στη Βαρσοβία, τα Θέατρα της Μόσχας (The Bolshoi Theatre )και της Πετρούπολης , το Καπιτώλιο της Ουάσιγκτον (Capitol Hill) κ.ά.

Στην Ελλάδα η νωπογραφία της ζωφόρου στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, έργο του Αυστριακού ζωγράφου Carl Rahl αποτελεί εξαιρετικό δείγμα νεοκλασικισμού.

Ο κυριότερος ζωγράφος του Νεοκλασικισμού στη Γαλλία υπήρξε ένας καλλιτέχνης που ήταν ταυτόχρονα επαναστάτης Ιακωβίνος, ήταν ο Jacques-Louis David (1748-1825). Ένας άλλος σημαντικός εκπρόσωπος του Νεοκλασικισμού ήταν ο Jean Auguste Dominique Ingres (1780-1867). Στην Ιταλία ήταν ο Andrea Appiani, ο Ludovico Lipparini,κλπ.

Στη Γλυπτική, αντιπροσωπεύεται από τον Antonio Canovas το μεγαλύτερο νεοκλασικό γλύπτη· ακολουθεί ο Δανός Bertel Thorvaldsen, ο John Flaxman , ο Josiah Wedgwood στα κεραμικά ενώ στην Ελλάδα είναι ο Δημήτριος Φιλιππότης κλπ.

Στη λογοτεχνία βρίσκουμε τους πρώτους τόνους νεοκλασικισμού σε μερικά ποιήματα και τραγωδίες του Friedrich von Schiller ή στα ποιήματα του Johann Wolfgang von Goethe (τα μετά το 1775) ή ακόμα στους "Ύμνους" του Johann Christian Friedrich Hölderlin και στα έργα του ελληνιστή Αντρέ Σενιέ. Περισσότεροι νεοκλασικοί εμφανίζονται ο Ugo Foscolo (Ιταλός από Ελληνίδα μητέρα) και ο Ανδρέας Κάλβος, κυρίως με τα έργα "Χάριτες" (του πρώτου) και "Ωδές" (του δεύτερου). Θα μπορούσαμε να πούμε ότι και ο Σολωμός επηρεάστηκε κάπως από το νεοκλασικισμό, τουλάχιστον όσο δείχνουν οι ωδές του στο Μάρκο Μπότσαρη και στο Λόρδο Βύρωνα, αλλά τελικά τον κύριο ρόλο στη διαμόρφωση της ποίησής του διαδραμάτισε η ρομαντική ψυχοσύνθεσή του.

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Salon_of_the_Hotel_du_Collectionneur_(1925).jpg

 

Art Deco: ένα στυλ πέρα από τα όρια, ένας κόσμος πολυτέλειας και ουτοπίας, η χρυσή εποχή του ’20 και του ’30. 

γράφει η Μαρία Κακουλίδου - Μηχανικός Ανακαίνισης και Αποκατάστασης Κτιρίων.

Το στυλ ροκοκό εμφανίστηκε στη Γαλλία στις αρχές του 18ου αιώνα, ως συνέχεια του μπαρόκ στυλ. Η καθιέρωση του συνέπεσε χρονικά με τη βασιλεία του Λουδοβίκοu ΙΕ. Σε αντίθεση με τα βαρύτερα θέματα και τα πιο σκούρα χρώματα του μπαρόκ, το ροκοκό είναι ανάλαφρο ενώ τα χρώματα του είναι πολύ φωτεινά και διάφανα χωρίς βαθιές φωτοσκιάσεις. Τα μοτίβα του ροκοκό εστίαζαν στην ανέμελη αριστοκρατική ζωή, στην ρομαντική διάθεση και τη φύση παρά στις ηρωικές μάχες ή στις θρησκευτικές προσωπικότητες που υπήρχαν στο μπαρόκ. Το ροκοκό διήρκησε μόνο τρείς με τέσσερις δεκαετίες γι αυτό και στα μέσα του 18ου αιώνα είχε κιόλας ξεπεραστεί από το Νεοκλασικό στυλ.

Ιστορική ανάπτυξη

Το Ροκοκό αναπτύχθηκε πρώτα στην εσωτερική διακόσμηση. Η λεπτότητα των σχεδίων του ροκοκό θεωρείται ως μία αντίδραση στις υπερβολές του μπαρόκ. Η καλλιτεχνική αλλαγή καθιερώθηκε πρώτα στο βασιλικό παλάτι και στη συνέχεια σε όλη την υψηλή γαλλική κοινωνία. Το 1730 στη Γαλλία το ροκοκό είχε μεγάλη ανάπτυξη. Το στυλ εξαπλώθηκε από Γάλλους καλλιτέχνες έγινε εύκολα αποδεκτό από τα Καθολικά μέρη της Γερμανίας, τη Βοημία, και την Αυστρία, όπου συγχωνεύθηκε με τη ζωντανή γερμανική παράδοση του μπαρόκ. Ιδιαίτερα στα νότια, το γερμανικό ροκοκό εφαρμοζόταν με ενθουσιασμό στις εκκλησίες και τα παλάτια.

4 style3 22

Στην Ιταλία, το τέλος του μπαρόκ στυλ του Borromini και Guarini έδωσε την αρχή για το ροκοκό στο Τορίνο, τη Βενετία, τη Νάπολη και τη Σικελία, ενώ οι τέχνες στην Τοσκάνη και τη Ρώμη παρέμεναν προσκολλημένες στο μπαρόκ. Από το 1780, το ροκοκό είχε φύγει από τη μόδα στη Γαλλία, αντικαταστάθηκε από την τάξη και την σοβαρότητα των Νεοκλασικών καλλιτεχνών, όπως ο Jacques Louis David. Υπήρξε μια ανανέωση του ενδιαφέροντος για το ροκοκό μεταξύ 1820 και 1870. Οι Άγγλοι πρωτοστάτησαν στην αναβίωση του "Λουδοβίκου ΙΔ΄ στυλ" όπως λεγόταν, και κατέβαλλαν υψηλές τιμές για μεταχειρισμένα είδη πολυτελείας που μετά βίας θα μπορούσαν να πωληθούν στο Παρίσι.

Έπιπλα και διακοσμητικά στοιχεία

Τα ανάλαφρα σχέδια του ροκοκό είναι πιο ευπαρουσίαστα σε μικρότερη κλίμακα, έτσι η τέχνη του γαλλικού ροκοκό κυριάρχησε στους εσωτερικούς χώρους. Τα μεταλλικά αντικείμενα, οι πορσελάνινες φιγούρες, και ειδικά τα έπιπλα είχαν ιδιαίτερη απήχηση από την υψηλή κοινωνία της Γαλλίας που διακοσμούσε τα σπίτια της συμφώνα με το νέο στυλ.

5 450PX

Το στυλ ροκοκό χρησιμοποιούσε ιδιαιτέρως την ασυμμετρία, μια 'γεύση' πρωτόγνωρη για το ευρωπαϊκό στυλ. Η τεχνική του να αφήνεις στοιχεία για ασύμμετρες επιπτώσεις λέγεται κοντράστ. Πολύ γνωστό παράδειγμα διακοσμητικού στοιχείου είναι το ρολόι τοίχου του Charles Cressent σε επίχρυσο-ορείχαλκο που οι λεπτομέρειες του συμπληρώνονται με "contraste" και το “Fire Dog”, του François-Thomas Germain.

Πολλοί τεχνίτες επίπλων, ταπήτων και πορσελάνης εργάζονταν με μισθό για λογαριασμό της Αυλής. Έτσι, δημιουργήθηκαν στο Παρίσι τα ταπητουργεία Γκομπλέν (Manufacture des Gobelins). Οι πιο γνωστοί επιπλοποιοί ήταν ο Francois Oeben, ο Antoine Gaudreau και ο Bernard II van Risenbergh. Ο Etienne- Maurice Falconet (1716–1791) ήταν διευθυντής ενός περίφημου εργοστασίου πορσελάνης στην Sevres. Θα πρέπει εδώ αν σημειώσουμε πως το ροκοκό, στον τομέα της διακοσμητικής και της αρχιτεκτονικής ήταν αποκλειστικά και μόνο θέμα των ανώτερων κοινωνικών τάξεων και δεν άγγιζε καθόλου τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις.

Αρχιτεκτονική

Στην αρχιτεκτονική, βαρύτητα δίνεται στο αστικό σπίτι, μικρό σε διαστάσεις, διακοσμημένο εσωτερικά με καθρέφτες, τζάκια, ανάγλυφες διακοσμήσεις ροκοκό με επιχρυσώσεις και προτίμηση στα άσπρα χρώματα, με έπιπλα σε αυτό το στιλ. Η αναδιοργάνωση των κήπων και των πλατειών που περικυκλώνουν τα κτίρια αποκτά σημασία ως στοιχεία που ολοκληρώνουν την μεγαλοπρέπεια της αρχιτεκτονικής. Παραδείγματα είναι το παλάτι των Βερσαλλιών (Palace of Versailles), το Παλάτι της μοναξιάς (Castle Solitude) στη Γερμανία, η εκκλησία της Βαυαρίας (Church of Wies ), τα παλάτια Sanssouci (Sanssouci Palace) στο Πότσδαμ και τα Ανάκτορα Σενμπρούν (Schloss Schönbrunn) στη Βιέν.

3611854002 2320df4aab

Ζωγραφική

Στη ζωγραφική παρατηρείται μια προτίμηση σε θέματα με κομψές φιγούρες σε ειδυλλιακό περιβάλλον, σε δάση, σε κήπους, να περπατούν, να διασκεδάζουν, να παίζουν μουσικά όργανα κτλ, όλα αυτά σε μια ανέμελη ατμόσφαιρα που θυμίζει ή υποβάλλει θέατρο, αφού οι άνθρωποι στις εικόνες κινούνται και συμπεριφέρονται σαν μαριονέτες ή ως ηθοποιοί σε σκηνή. Κύριοι Γάλλοι εκπρόσωποι στη ζωγραφική είναι: ο Jean-Antoine Watteau (1684-1721) στα έργα του οποίου διακρίνουμε μια μελαγχολική διάθεση, ο Francois Boucher (1703–1770) που διακρίνεται για τον ερωτισμό του, ο Ζαν Νατιέ (1685-1766) για την κολακεία του, ο Jean Honore Fragonard (1732–1806) για το συναισθηματισμό του, μία από τις ελάχιστες πραγματικά αξιόλογες γυναίκες ζωγράφους της δυτικοευρωπαϊκής τέχνης η Μαρί Λουίζ Ελιζαμπέτ Βιζέ-Λεμπρέν (Marie Louise Elisabeth Vigee Lebrun), o Jean Siméon Chardin, και ο Giovanni Domenico Ferretti, ενώ οι Άγγλοι εκπρόσωποι είναι ο Joshua Reynolds και ο Thomas Gainsborough.

rococo ceiling

Γλυπτική

Στη γλυπτική, σημαντική είναι η εμφάνιση της πορσελάνης με συμπλέγματα συνήθως δύο φιγούρων (άνδρας- γυναίκα) ή και μία μόνο φιγούρα. Τα θέματα της αγάπης και της επιθυμίας διακρίνονταν στη γλυπτική, σαν να ήταν στοιχεία της φύσης, καμπύλες γραμμές και ασυμμετρίας. Οι πιο διάσημοι γάλλοι γλύπτες είναι: ο Robert le Lorrain, ο Michel Clodion και ο Jean-Baptiste Pigalle. Στην Ελλάδα δημιουργήθηκαν αγάλματα ερωτικής διάθεσης με κινήσεις χαριτωμένες, πολλές φορές χορευτικές και στάσεις πολύπλοκες, αγάλματα με παιδιά, με κριτήριο την ομορφιά της παιδικής ηλικίας, την παιχνιδιάρικη διάθεση και την ανεμελιά που τα παιδιά αποπνέουν.

Prometheus Adam Louvre

Μουσική

Το Galante στυλ (Galante style) ήταν το ισοδύναμο του ροκοκό στη μουσική ιστορία, μεταξύ μπαρόκ και κλασικού, και δεν είναι εύκολο να οριστεί με λέξεις. Το ροκοκό στυλ μουσικής αναπτύχθηκε από μόνο του χωρίς την μπαρόκ μουσική, ιδίως στη Γαλλία. Παραδείγματα είναι ο Jean Philippe Rameau και ο Louis- Claude Daquin.

γράφει η Χρύσα Ξουβερούδη - Ιστορικός Τέχνης.

Ξένοιαστη ζωή με χλιδή, κομψότητα και ανάλαφρος ρομαντισμός είναι συνώνυμα του ροκοκό στιλ.

Αν σας γοητεύει η εκλεπτυσμένη ομορφιά του, η παιχνιδιάρικη ατμόσφαιρα που δημιουργεί, αξίζει να γνωρίσετε τα χαρακτηριστικά του και να περιπλανηθείτε στον κόσμο του.

Ο όρος Ροκοκό προέρχεται από τη γαλλική λέξη rocaille που σχετίζεται με τη φυτική διακόσμηση. Επίσης είναι γνωστό και ως Louis Quinze, Louis XV ή απλά Louis, από το όνομα του γάλλου αυτοκράτορα, του οποίου η βασιλεία το όρισε χρονικά και αισθητικά.

Πρόκειται για ένα βραχύβιο στιλ – περίπου από το 1730 και έως το 1750- που παραλαμβάνει τη σκυτάλη από το Μπαρόκ, χαμηλώνοντας τους τόνους και ελαφρύνοντας τη διάθεση. Ένα αυλικό στιλ που επιδιώκει να ενισχύσει την ευχάριστη ατμόσφαιρα των fêtes galantes και να μας τη μεταδώσει.

Από την υπερβολή του αυτοκρατορικού γούστου που με συνέπεια υπηρετούσε το Μπαρόκ, μπαίνουμε στα ιδιωτικά διαμερίσματα της Madame de Pompadour κι απολαμβάνουμε τη γυναικεία αισθητική, όπως αυτή εμφανίζεται σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης, ρολόγια, πορσελάνινα είδη, υφάσματα, κοσμήματα, έπιπλα, αντίκες, πίνακες, μπιμπελό. Ο χώρος συλλαμβάνεται συνολικά και τα επί μέρους στοιχεία συνυπάρχουν αρμονικά στην προβολή του όλου.

Από την οροφή ως το πάτωμα το ροκοκό δίνει το εικαστικό πρόσταγμα μέσα από μια λυρική και παράλληλα ρουστίκ οπτική. Στις οροφές οι γύψινες διακοσμήσεις δημιουργούν ένα πανόραμα από φυτικά μοτίβα, όστρακα, πουλιά, κοράλλια, γυναικείες μορφές που μοιάζουν με νύμφες ή αρχαίες θεότητες και αιωρούνται σε αόρατες κούνιες, όπως ακριβώς και οι κυρίες της αυλής.

Τα στοιχεία αυτά συχνά ήταν επιχρυσωμένα, ενώ υλικά όπως το ελεφαντόδοντο αλλά και οι πολύτιμοι πολυέλαιοι που κοσμούσαν τα ταβάνια, ενίσχυαν την πολυτέλεια. Τα δωμάτια ευρύχωρα, είχαν ορθογώνιο ή ωοειδές σχήμα που ευνοούσε την κίνηση μέσα στο χώρο κάνοντας τον πιο μαλακό.

Πολλά και μεγάλα παράθυρα, ψηλές πόρτες με σκάλισμα στην επιφάνεια τους και εντυπωσιακά υπέρθυρα καθώς και οι επιβλητικοί καθρέπτες με εντυπωσιακές συνήθως επιχρυσωμένες κορνίζες, δημιουργούσαν ένα δραματικό σκηνικό. Αν σε όλα αυτά προσθέσετε και τις πλούσιες κουρτίνες με τα πολύτιμα υφάσματα- ταφτά, μετάξι- και τα μπροκάρ σχέδια, θα μεταφερθείτε νοερά στον κόσμο του ροκοκό.

Η πολυτέλεια δε θα μπορούσε να λείπει ούτε από τα δάπεδα. Τα χαριτωμένα γοβάκια των κυριών αναζητούσαν τη ζεστασιά του ξύλινου δαπέδου ή την ψυχρή λάμψη του μαρμάρινου για να παρασυρθούν στη δίνη ενός αισθαντικού χορού. Βέβαια και ένα πλακάκι καλής ποιότητας, ενδεχομένως με κάποια διακοσμητικά μοτίβα θα μπορούσε να υπηρετήσει επαρκώς το σκοπό του. Μην ξεχνάμε ότι στο Amalienburg –κυνηγετικό περίπτερο, τυπικό δείγμα ροκοκό αρχιτεκτονικής στα θερινά ανάκτορα του Μονάχου- τα πλακάκια Delft δημιουργούσαν μια πολυτελή ατμόσφαιρα στην κουζίνα. Επειδή όμως δεν έχουμε όλοι βασιλική καταγωγή, ένα ωραίο πλακάκι θα μπορούσε άνετα να υποστηρίξει τη ροκοκό επιλογή σας.

Το στοιχείο ωστόσο, που ‘αποθεώνει’ το στιλ ροκοκό αφορά την αισθητική των επίπλων και των διακοσμητικών αντικειμένων.Τα ξύλινα έπιπλα είναι βαμμένα σε φωτεινά χρώματα και πολλές φορές έχουν σκαλιστά επιχρυσωμένα πόδια. Η διακοσμητική διάθεση προωθείται από την ανάλαφρη καμπύλη αλλά και από τις γλυπτές λεπτομέρειες με θέματα από το φυτικό κόσμο καθώς και πουλιά, ερωτιδείς, νύμφες. Νωχελικά ξαπλώνουν πάνω στις ξύλινες επιφάνειες, τυλίγονται στα πόδια, τα αγκαλιάζουν με απαράμιλλη χάρη και γίνονται ένα μαζί τους. Τα έπιπλα μπορεί να είναι σταθερά-βιβλιοθήκες, εταζέρες, κ.α- και φυσικά κινητά, κυρίως από μαόνι, ξύλο καρυδιάς κλπ.

Τα υφάσματα των επίπλων βρίσκουν το γνήσιο εκφραστή τους στο μετάξι. Συνομιλούν με τις λαμπερές αποχρώσεις του χρυσού και του ασημιού, καθώς και με τους παστέλ τόνους. Τα σχέδια στα υφάσματα επαναλαμβάνουν την αγαπημένη θεματολογία του ροκοκό.

Στο παιχνίδι της λάμψης και της πολυτέλειας δε θα μπορούσε να μη παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο ο καθρέπτης. Ορισμένες φορές ολόκληροι οι τοίχοι είναι καλυμμένοι με καθρέπτες - με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Αίθουσα των καθρεπτών στα ανάκτορα των Βερσαλλιών ενώ κάποιες φορές εμφανίζονται σαν αισθητικός μανδύας για να καλύψουν π.χ το τζάκι, κατά τη θερινή περίοδο.

Αν κι εσείς θέλετε να μεταφέρετε τη ροκοκό ατμόσφαιρα στο χώρο σας επιλέξτε σκαλιστά έπιπλα σε ασημόχρυσες αποχρώσεις ή σε φωτεινά χρώματα. Σηκώστε ψηλά το κεφάλι και δημιουργείστε μια πρωτότυπη οροφή με γύψινες διακοσμήσεις, των οποίων μπορείτε να ενισχύσετε η λάμψη χρωματίζοντας τες από την παλέτα του ροκοκό. Στο ίδιο ύφος φυσικά και οι τοίχοι, θα πρέπει να κινηθούν στους τόνους του παστέλ. Ντύστε τα παράθυρα με pull-up κουρτίνες, αναδείξτε το χώρο με εντυπωσιακούς σκαλιστούς καθρέπτες και αφήστε το φως να χορέψει πάνω στις επιφάνειες. Αντικείμενα από πορσελάνη –πιστά στο ροκοκό ύφος που ακόμα και σήμερα αντιγράφονται και κυκλοφορούν από τους μεγάλους οίκους πορσελάνης – βάζα, λάμπες, μπιζουτιέρες, ρολόγια, θα συμβάλλουν στο να ‘ευωδιάσει’ ο χώρος με το άρωμα του ροκοκό.

Womb chair (1947-48)

Σχεδιαστής: Eero Saarinen

Παραγωγή: Knoll International, USA

Η καρέκλα womb, ή No.70, βγήκε στην παραγωγή για πρώτη φορά από την εταιρεία Knoll το 1948 και αποκαλύπτει την έμμονή του Saarinen για τον οργανικό σχεδιασμό και τα συνθετικά υλικά. Οι αναζητήσεις του σχεδιαστή αφορούσαν κυρίως την ανατομία του ανθρώπου σε σχέση με το έπιπλο.

Έτσι, το συγκεκριμένο κάθισμα είναι το αποτέλεσμα των προσπαθειών του Saarinen να κατασκευάσει ένα κάθισμα που θα επιτρέπει στους χρήστες να αναπαύονται σε απόλυτα φυσική στάση (να μην αναγκάζουν δηλαδή το σώμα τους να προσαρμόζεται στην καρέκλα). H womb chair επιτρέπει στον χρήστη να "κουλουριαστεί" σε "εμβρυική" στάση και θεωρείται από πολλούς ως το πιο άνετο κάθισμα όλων των εποχών.


P40, (1954)

Σχεδιαστής: Osvaldo Borsani

Παραγωγή: Tecno, Italy

Το κάθισμα έχει αρθρωτό σκελετό, που του επιτρέπει να προσαρμόζεται σε 485 διαφορετικές στάσεις. Το έπιπλο χαρακτηρίστηκε ως "μηχανή καθίσματος με τη μεγαλύτερη πολυπλοκότητα" (machine for sitting of the greatest sophistication).


437 Easy armchairs, (1959)

Σχεδιαστής: Pierre Paulin

Παραγωγή: artifort, The Netherlands

Το κάθισμα, εκτός από αναπαυτικό και εξαιρετικά κομψό, χαρακτηρίζεται και από το νεανικό σχεδιασμό του.


Karuselli chair, 1964-65

Σχεδιαστής: Yrjö Kukkapuro

Παραγωγή: Haimi Oy, Finland

Ο μηχανισμός του καθίσματος επιτρέπει στο χρήστη να αλλάζει στάσεις με το μικρότερο δυνατό κόπο. Το κέλυφος σχεδιάστηκε έτσι ώστε να απαιτεί μόνο μια λεπτή στρώση αφρού για γέμισμα. Η επένδυση από δέρμα τοποθετήθηκε με κόπιτσες έτσι ώστε να επιτρέπεται η εύκολη αφαίρεση του.

Ένα έργο τέχνης και τεχνολογίας για το μπάνιο ή την κουζίνα αποτελεί η βρύση με την οργανική, εκπληκτική μορφή και την κατασκευή με τις πιο σύγχρονες μεθόδους, που σχεδίασε η Zaha Hadid και κατασκεύασε η εταιρία Triflow.

γράφει η Μαρία Κακουλίδου (Μηχανικός Ανακαίνισης και Αποκατάστασης Κτιρίων)

Ανάλαφρο, συνδεδεμένο με το πλούτο και την καλοπέραση αν και κατασυκοφαντημένο ως κακόγουστο, το ροκοκό δεν έχασε ποτέ τους οπαδούς του.

Εάν θέλετε έστω και λίγο να χαθείτε στις υπερβολές του καλύτερα να ξέρετε τι ακριβώς είναι το ροκοκό και τους όρους με το οποίους θα το βάλετε στη ζωή σας.

Το Ροκοκό στυλ που είναι γνωστό και ως Louise Quinze, Louis XV ή απλά Louis, εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον 18ο αιώνα στη Γαλλία. Ωστόσο είχε αρχίσει να παρακμάζει πριν φτάσουν οι επαναστάτες στη Βαστίλη με τους οποίους δεν είχε απολύτως καμιά τύχη. Ας πούμε πως έφτασε σε ακμή στα 1730 και άρχισε να πέφτει σε ανυποληψία από το 1750 και μετά.

Ως ρυθμός διαδέχτηκε το μπαρόκ φροντίζοντας ωστόσο να ξεφορτωθεί το ιδεολογικό προκάλυμμα της απόλυτης μοναρχίας και του καθολικισμού. Γνώρισε δόξες κυρίως ως στυλ εσωτερικής διακόσμησης, ενώ χρησιμοποιήθηκε εκτενώς σε πορσελάνινα είδη, υφάσματα, ρολόγια, κοσμήματα, έπιπλα, αντίκες, πίνακες και μπιμπελό.

Στο ροκοκό οι χώροι δεν ήταν απλώς δωμάτια αλλά αντιμετωπίζονταν ως έργα τέχνης. Είχαν ορθογώνιο ή ωοειδές σχήμα για να "μαλακώσει" η εμφάνιση τους.

Εάν ονειρεύεστε τοίχους με ροκοκό αντίληψη, διαλέξτε γι αυτούς ένα όμορφο βαθύ πράσινο χρώμα ενώ μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ταπετσαρίες για μικρότερα δωμάτια. Επίσης, το πιο δημοφιλές είδος διακόσμησης για μεγάλες επιφάνειες είναι το μωσαϊκό. Τα μωσαϊκά στο αυθεντικό ροκοκό ήταν κατασκευασμένα από πέτρες και μάρμαρο σε φυσικά χρώματα.

Τα ανώτερα σημεία των τοίχων των δωματίων πρέπει να είναι σκαλιστά ή διακοσμημένα με φυτικά μοτίβα, όστρακα και να είναι βαμμένα σε λευκό χρώμα.

Σε μια τυπική ροκοκό διακόσμηση μπορούν να είναι διατεταγμένα γύρω από το δωμάτιο (συμπεριλαμβανομένων των θυρών): μια σειρά από ξύλινα φύλλα, έξοχα διακοσμημένα με ιδιαίτερο σκάλισμα και επιχρυσωμένα. Τα ταβάνια μπορούν να έχουν ανάγλυφα φυτικά μοτίβα όπως κλωνάρια, φύλλα, άνθη σε σχηματισμούς C και S, κοχύλια, κοράλλια, σύννεφα και μερικές φορές μικρά πουλιά.

Στο ροκοκό οι τοίχοι και οι οροφές είναι επιχρυσωμένα, περιγράφονται και είναι βαμμένα λευκά. Τεράστιοι πολυέλαιοι κοσμούν τα ταβάνια δίνοντας την αίσθηση της πολυτέλειας.

Τα παράθυρα και οι πόρτες στα υπέρθυρα είναι ελαφρώς λαξευμένα και συχνά εμφανίζουν pull-up κουρτίνες. Πολλά παράθυρα προσθέτονται, όχι μόνο για να αυξηθεί η ποσότητα του φωτός, αλλά και για να δώσουν την αίσθηση του δράματος. Το δράμα, η ένταση, το συναίσθημα παίζει μεγάλο ρόλο στο ροκοκό.

Στα δάπεδα, ιδανικό είναι το σκούρο χρώμα σε ξύλο, μάρμαρο ή ακόμα και σε πλακάκια. Επιλέξτε να καλύψετε τα δάπεδα σας με ανατολίτικα χαλιά για ένα τέλειο, αριστοκρατικό αποτέλεσμα.

Τα έπιπλα είναι κατασκευασμένα για να παρέχουν άνεση, είναι φωτεινά και έχουν συχνά σκαλιστά επιχρυσωμένα πόδια. Επίσης φέρουν γλυπτά και τις περισσότερες φορές είναι ειδική παραγγελία για την επίπλωση συγκεκριμένου δωματίου. Τα σχέδια περιλαμβάνουν πολλά γλυπτά και γραμμές χωρίς όμως να είναι πολύ βαριά. Έχουν απλά χαρακτηριστικά, διαθέτουν κυρτά πόδια, πλάτες με ενσωματωμένα γλυπτά, εμπνευσμένα από τη φύση, όπως φύλλωματα, τσαμπιά σταφυλιών, πτηνά κλπ

Κάθε δωμάτιο έχει κάποια σταθερά και ορισμένα κινητά έπιπλα που συχνά χρησιμοποιούνται ακόμα και σε εκτός της θύρας μέρη. Για τα έπιπλα χρησιμοποιούν την καρυδιά, το μαόνι κλπ.

Τα υφάσματα που χρησιμοποιούνται είναι όμορφα διακοσμημένα. Έτσι, τα έπιπλα είναι συχνά καλυμμένα για την προστασία της ταπετσαρίας από την καθημερινή φθορά.

Οι καθρέπτες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του στυλ. Ορισμένες φορές ολόκληροι οι τοίχοι είναι επενδυμένοι με καθρέπτες. Καθρέπτες χρησιμοποιούνται ακόμη και σαν παράθυρο ώστε να κρύψουν για παράδειγμα το τζάκι, κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών.

Τυπικά χρώματα του στυλ είναι το ασημί, το χρυσό, τα παστέλ χρώματα και το λευκό. Ως τυπικά υλικά μπορούμε να αναφέρουμε το ξύλο και το γυψομαρμαροκονίαμα. Το συνολικό αποτέλεσμα είναι λάμψη και ζωντάνια, ένα ταιριαστό σκηνικό του 18ου αιώνα που παραπέμπει στην αριστοκρατική κοινωνική ζωή, με την έμφαση που δίνει στην προστασία της ιδιωτικής ζωής και στη λατρεία των ανθρώπινων σχέσεων.

Χρησιμοποιήστε την τεχνική του "κοπτού" εργόχειρου για να δημιουργήσετε ένα διακοσμητικό μαξιλάρι.

Γράφει η Πάτρα Τσορμπατζόγλου (διακοσμήτρια)

Δημιουργώντας  ένα παιδικό δωμάτιο, μπαίνουμε σε άλλη ψυχολογία, πιο ελεύθερη, πιο παιχνιδιάρικη, γινόμαστε και εμείς παιδιά  αφήνοντας  τη φαντασία να μας οδηγήσει χωρίς πολλές σκέψεις και όρια, όπως ακριβώς δηλαδή δημιουργούν και τα παιδιά.

Τελευταίες Απαντήσεις

Decosoup.com

Decobook.gr
© Copyright 2010 - DecoBook. All Rights Reserved